Japoński/Zaimki

W jęzku japońskim, w przeciwieństwie do wielu zachodnich języków, istnieje tendencja do opuszczania zaimków. Wielu początkujących studentów tego języka używa dużej ilości zaimków, podczas gdy Japończycy właściwie ograniczają ich wykorzystanie.

Podobnie jak w wielu innych językach, tak i w japońskim istnieją podstawowe typy zaimków, włączając w to pierwszą, drugą i trzecią osobę liczby pojedynczej i mnogiej. Poniżej znajduje się tabela typowych zaimków i ich polskie odpowiedniki:

Podstawowe zaimki osobowe

Osoba	Liczba poj. (polski)	Liczba poj. (japoński)	Liczba mnoga (polski)	Liczba mnoga (japoński)
Pierwsza osoba	Ja, mój, moja, mnie	私 watashi(watakushi), 僕 boku, 俺 ore	My, nasz	私達 watashi-tachi(watakushi-domo) 僕達 boku-tachi, 俺達 ore-tachi
Druga osoba	Ty	あなた anata, お前 omae, 君 kimi	Wy	あなたら anata-ra, お前ら omae-ra, お前達 omae-tachi, 君達 kimi-tachi
Trzecia osoba	On	彼 kare	Oni, ich	彼ら kare-ra
	Ona	彼女 kanojo
	Ono	それ sore, あれ are		それら sore-ra

Zaimków osobowych używa się podobnie jak normalnych rzeczowników i tak samo się je odmienia. Dobrym ćwiczeniem będzie tworzenie zdań bez dodatkowych zaimków.

Dodatkowe zaimki osobowe

Istnieje kilka zwrotów na określenie pierwszej i drugiej osoby:
(Za względu na to, że określenia わたし watashi oraz あなた anata są przeważnie neutralne, zaleca się ich stosowanie początkującym studentom japońskiego)

Zaimki pierwszej osoby

Liczba pojedyncza

Kanji	Kana	Romaji	Opis
私	わたくし	watakushi	Bardzo oficjalnie
私	わたし	watashi	Neutralnie
儂	わし	washi	Używany głównie przez starszych mężczyzn
私	あたし	atashi	Używany głównie przez kobiety, wariant watashi
我	われ	ware	Okazanie szacunku, zazwyczaj mężczyźni (rzadko używane)
僕	ぼく	boku	Głównie używane przez młodych mężczyzn, chłopaków (zwyczajowo) *
俺	おれ	ore	używane przez mężczyzn, brzmi zuchwale i samochwalczo
拙者	せっしゃ	sessha	Przestarzale, mężczyźni

* Czasami kobiety również używają tej formy w wierszach czy piosenkach, ale rzadko w innych sytuacjach.

Liczba mnoga

Kanji	Kana	Romaji	Opis
私共	わたくしども	watakushi-domo	Bardzo oficjalnie, my.
私等	わたし-ら	watashi-ra	Oficjalnie, my.
私たち	わたし-たち	watashi-tachi	Zwyczajowa forma, my.
我等	われ-ら	ware-ra	Z szacunkiem, zazwyczaj mężczyźni.
我々	われわれ	wareware	Z szacunkiem, zazwyczaj mężczyźni. Często słychać w przemowach. W niektórych kontekstach może przyjmować odcień nacjonalistyczny.
僕等	ぼくら	boku-ra	My, podobnie jak w przypadku 僕 boku powyżej.
僕たち	ぼくたち	boku-tachi	My, podobnie jak w przypadku 僕 boku powyżej.
俺たち	おれたち	ore-tachi	My, zuchwale/samochwalczo, mężczyźni.
俺等	おいら lub おれら	oira, orera	My, zuchwale/samochwalczo, mężczyźni.

Zaimki drugiej osoby

Liczba pojedyncza

Kanji	Kana	Romaji	Opis
貴方	あなた	anata	Brzmi trochę poufale, ale jest formą najbardziej neutralną. Używany, kiedy rozmówca nie jest pewien pozycji w hierarchi społecznej słuchającego, stąd najbezpieczniejsze w użyciu. Także używane przez żonę do męża.
君	きみ	kimi	Bliska rodzina i przyjaciele.
貴様	きさま	kisama	Bardzo obraźliwie: początkowo zwrot grzeczny, ale z czasem nastąpiło przewartościowanie słowa.
貴方	あんた	anta	Bardzo poufale, wariant anata.
お前	おまえ	omae	Kierowane do kogoś o niższym statusie. Także wykorzystywane przez przyjaciół, ale użyte nieprawidłowo, może brzmieć obraźliwie.
手前	てまえ lub てめえ	temae, temee	Bardzo obraźliwie z tych samych powodów jak w przypadku 貴様 kisama.

Liczba mnoga

Kanji	Kana	Romaji	Opis
貴方等	あなたら	anata-ra	Nieoficjalna wersja wy.
貴方たち	あなたたち	anata-tachi	Zwyczajowo wy.
貴方方	あなたがた	anata-gata	Oficjalnie, pochlebczo, wy.
貴様等	きさまら	kisama-ra	Ta sama obraźliwa wersja jak w przypadku 貴様 kisama.
お前等	おまえら	omae-ra	Ten sam wydźwięk jak w przypadku お前 omae.
手前等	てまえら lub てめえら	temae-ra, temee-ra	Ta sama obraźliwa wersja jak w przypadku 手前 temae.

Zaimki wskazujące

W języku japońskim występują cztery grupy zaimków wskazujących: こ- (ko-), そ- (so-), あ- (a-), ど- (do-).

Grupa こ - (これ kore - "to") (この kono - "ten") - wskazują na przedmioty znajdujące się w pobliżu mówiącego. Grupa そ - (それ sore - "tamto") (その sono - "tamten") - wskazują na przedmioty znajdujące się w pobliżu słuchającego rozmówcy. Grupa あ - (あれ are - "tamto") (あの ano - "tamten") - wskazują na przedmioty odległe zarówno od mówiącego jak i słuchającego. Grupa ど - (どれ dore - który) (どの dono - "który") - zaimki pytajne.

Dla wskazania obiektów znajdujących się blisko mówiącego używa się zaimka これ. W przypadku słuchającego używa się それ. Jeżeli obiekt jest odległy zarówno dla mówiącego jak i słuchającego używa się zaimka あれ. Pytanie o przedmiot zawiera słowo どれ.

「なにこれ?」 - Co to [jest]?

「りんごはどれ?」 - Które to jabłko? (w rozumieniu które z tych rzeczy (owoców) to jabłko)

「あのねこはわかいです。」 - Tamten (daleko) kot jest młody.

Istnieją także zaimki określające położenie, miejsce: ここ, そこ, あそこ, どこ.

「ここはひみつです。」 - To miejsce jest tajemnicą.

Jest również wiele słów tworzonych z niektórymi z prefiksów podanych grup. Dla przykładu こいつ oznacza "ta osoba" a どう to "w jaki sposób (jak)?".

Zaimki wskazujące

forma	Tutaj (ko)	Tam (so)	Tam (daleko) (a)	Pytanie (do)
przedmioty, osoby	これ to	それ tamto	あれ tamto (daleko)	どれ który (-a, -e)
przedmioty, osoby	この ten __	その tamten __	あの tamten (daleko) __	どの który __
miejsce, położenie	ここ tutaj	そこ tam	あそこ tam (daleko)	どこ gdzie
kierunek	こちら tędy	そちら tamtędy	あちら tamtą (odległą) drogą	どちら którędy
osoby	こいつ ta osoba	そいつ tamta osoba	あいつ tamta (odległa) osoba	どいつ która osoba
Rodzaj (czegoś)	こんな ten rodzaj	そんな tamten rodzaj	あんな tamten rodzaj (po za zasięgiem obu rozmówców)	どんな jaki rodzaj
sposób	こう w ten sposób	そう w tamten sposób	ああ w tamten sposób (po za zasięgiem obu rozmówców)	どう w jaki sposób