Logika dla prawników/Zdania

Spis treści
1Zdania 2Rodzaje zdań 3Pytania testowe

Zdania

Zdania, to wypowiedzi, którym można przypisać wartość prawdy lub fałszu. W logice "prawdę" oznaczamy liczbą "1", a "fałsz" liczbą "0". Dlatego też istnieją zdania poprawne gramatycznie, które w rozumieniu logiki nie są zdaniami. Zdaniami w sensie logicznym mogą być bowiem tylko zdania oznajmujące. Stwierdzają fakty, rejestrują zdarzenia lub stany rzeczy. Opisują coś, co jest określone i jednoznaczne [Z. Ziembiński].

Prawdziwość zdania lub jego fałszywość określa się mianem wartości logicznych zdania. Wartości logiczne są obiektywne i nie zależą od światopoglądu osób je wypowiadających. Za zdanie prawdziwe uznaje się takie, które "opisuje rzeczywistość taką, jaka ona jest" a fałszywe, które "opisuje rzeczywistość niezgodnie z tym, jak się ona ma" [Z. Ziembiński].

Osobno wyróżnia się wypowiedzi niezupełne. Są to zdania spełniające rolę zdań w sensie logiki, o ile ich odbiorca zdaje sobie sprawę z wyrażeń pominiętych przez nadawcę a pozostawionych przez niego w domyśle.

Jednakże za zdania w logice nie uznaje się wyrażeń:

• mówiących o przyszłości
• w trybie przypuszczającym
• rozkazujących
• pytających
• ocennych
• normatywnych
• modalnych.

Zdania te po prostu nic nie stwierdzają.

Niekiedy spotyka się zdanie zwane tautologią. W zwykłym rozumieniu jest to wypowiedź, która powtarza niepotrzebnie to, co już zostało w nim zawarte, np. "cofnąć się do tyłu" [Encyklopedia PWN]. Natomiast w logice tautologia to zdanie, które zawsze będzie prawdziwe (była o tym mowa w rozdziale o prawach logicznych).

Rodzaje zdań

Logicy dzielą zdania według różnych kryteriów, np.

• budowy zdania:
  • proste: z jednym czasownikiem. Np. "Kot je chrupki".
  • złożone: z dwoma czasownikami. Np. "Kot je chrupki i mruczy."
• oceny prawdziwości
  • analityczne: gdy prawdziwość zdania wynika wprost z jego treści, przy założeniu minimalnej wiedzy odbiorcy. Np. "Dwa koty plus dwa koty dają cztery koty".
  • syntetyczne: gdy prawdziwość zdania powinna zostać sprawdzona. Np. "Po balkonie sąsiadów idzie mój kot".
  • kontradyktoryczne: gdy z treści zdania wprost wynika jego fałszywość. Np. "Kot jest psem".

Pytania testowe

• Zdanie to ...
• Tautologia w logice to ...
• Czy zdanie użyte w czasie przyszłym jest zdaniem w sensie logiki ...
• Podaj przykład zdania prostego ...
• Podaj przykład zdania złożonego ...
• Podaj przykład zdania analitycznego ...
• Podaj przykład zdania syntetycznego ...
• Podaj przykład zdania kontradyktorycznego ...
• Zdanie: "Koty jadają chrupki i mruczą" to zdanie proste / złożone ...
• Zdanie: "Bezbarwne zielone idee śpią wściekle" Noama Chomsky`ego to zdanie syntetyczne / kontradyktoryczne ...

---

Powrót do spisu treści