Niemiecki/Gramatyka/Rekcja-Przyimek

Rekcja przyimków (Rektion der Präpositionen)

• Podobnie jak w języku polskim, tak i w języku niemieckim przyimki wymagają, by łączące się z nimi jednostki leksykalne w odpowiednim kontekście występowały w odpowiednim przypadku. Rekcja przyimka zależy przy tym od jego konkretnego znaczenia, kategorii języka (standardowy, potoczny, regionalny itp.), etapu rozwoju języka i innych czynników.

Przyimek	Przypadek	Przykład l. poj. (Singular)	Przykład l. mn. (Plural)
angesichts	Gen.	angesichts des Krieges, angesichts Krieges, angesichts Krieg	angesichts der Kriege, angesichts Kriegen
aufgrund	Gen.	aufgrund des Umstands, angesichts Umstandes, aufgrund Umstand	aufgrund der Umstände, aufgrund Umständen
aufseiten	Gen.	aufseiten des Auftraggebers, aufseiten Auftraggebers, aufseiten Auftraggeber	aufseiten der Behörden, aufseiten Behörden
dank	Gen./Dat.	dank des Internets, dank dem Internet, dank Internets, dank Internet	dank der Fördermittel, dank den Fördermitteln, dank Fördermittel, dank Fördermitteln
kraft	Gen.	kraft des Gesetzes, kraft Gesetzes, kraft Gesetz	kraft der Gesetze, kraft Gesetzen
seitens	Gen.	seitens des Vermieters, seitens Vermieters, seitens Vermieter	seitens der Vermieter, seitens Vermietern
vonseiten	Gen.	vonseiten des Ministers, vonseiten Ministers, vonseiten Minister	vonseiten der Minister, vonseiten Ministern

Przyimki +Gen.

• (DE) Lista przyimków i przymiotników z dopełniaczem (Präpositionen und Adjektive mit Genitiv)

Uwagi

Przyimki łączące się z dopełniaczem (Genitiv) vs końcówka fleksyjna rzeczownika

• W l. poj. należy zwrócić uwagę, że jeżeli występujący przy przyimku rzeczownik jest rodzaju męskiego lub nijakiego i w Gen. posiada końcówkę fleksyjną tego przypadka -(e)s oraz występuje sam, to często traci tę końcówkę

• np. wegen Umbau

Przyimki łączące się z dopełniaczem (Genitiv) vs występowanie z celownikiem (Dativ)

• Przyimki, których rekcja z reguły wymaga przypadka Gen., w praktyce często łączą się z Dat.. Dzieje się tak z różnych powodów. Jednym z nich jest współcześnie generalna tendencja wypierania Gen. przez Dat., szczególnie w języku mówionym i potocznym. Poza tym decydującym kryterium może być aspekt regionalny oraz gramatyczne otoczenie całego wyrażenia przyimkowego.

• Różnice regionalne

• W Niemczech Południowych, Szwajcarii i Austrii przyimek trotz często występuje w połączeniu z Dat..

• Różnice w zależności od otoczenia gramatycznego

• Jeżeli użyty przy przyimku rzeczownik w (głównie w l. mn.) występuje sam (tzn. bez rodzajnika, zaimka itp.) i przez to forma fleksyjna przypadka Genitiv nie jest jednoznacznie rozpoznawalna, to przyimki łączące się z reguły z przypadkiem Genitiv

• mogą wystąpić w połączeniu z z przypadkiem Dativ

• np. trotz Beweisen, trotz Atomkraftwerken

• albo niektóre z nich mogą zostać zastąpione konstrukcją złożoną z tak samo brzmiącego przysłówka w połączeniu z przyimkiem von, który z kolei wymaga użycia przypadkaDativ

• np. angesichts von Krise, aufgrund von Beweisen

• Przyimki łączące się z reguły z przypadkiem Genitiv łączą się w praktyce z przypadkiem Dativ, gdy między przyimkiem a łączącym się z nim wyrażeniem występuje przydawka w dopełniaczu, aby uniknąć wypowiedzi z dwoma dopełniaczami.

• np. trotz des Bootes heftigem Schwanken

Przypisy

---

Powrót do spisu treści