Niemiecki/Gramatyka/Stopniowanie przymiotników

Stopniowanie przymiotników (Steigerung von Adjektiven)

Podobnie jak w języku polskim stopniowanie obejmuje zasadniczo trzy stopnie (Vergleichsformen/Steigerungsformen):

stopień równy (der Positiv)

stopień wyższy (der Komparativ)

stopień najwyższy (der Superlativ)

Stopień równy (Positiv)

• Stopień równy odpowiada podstawowej formie przymiotnika:

  np. bunt, klein, kurz, lang, müde, salzig, ...

Stopień wyższy (Komparativ)

• Stopień wyższy tworzy się z reguły poprzez dodanie do podstawowej formy przymiotnika końcówki -er:

  np. bunt - bunter, klein - kleiner, salzig - salziger, ...

• Jeżeli forma podstawowa kończy się na -e, to dodawane jest tylko -r:

  np. müde - müder, ...

• Jeżeli forma podstawowa kończy się na nieakcentowane el, -er lub -en, to -e zanika:

  np. edel – edler

• W przypadku niektórych przymiotników, jeżeli ich forma podstawowa zawiera samogłoski ulegające przegłosowi, ten przegłos w stopniu wyższym (i najwyższym) się pojawia:

  np. kurz - kürzer, lang - länger,...

• Jeżeli niemiecki przymiotnik w stopniu wyższym jest użyty w funkcji przydawkowej (attributiv) to jest deklinowany, tzn. otrzymuje końcówki fleksyjne w zależności od rodzaju (Genus), liczby (Numerus) oraz przypadku (Kasus) określanego przez nie rzeczownika, np. das schönere Kleid.

  Natomiast jeśli przymiotnik jest użyty w funkcji orzecznikowej (prädikativ) lub przysłówkowej (adverbial), to pozostaje nieodmieniony, np. das Kleid ist schöner.

• por. Deklinacja przymiotników

Stopień najwyższy (Superlativ)

• Tworzenie stopnia najwyższego polega z reguły na dodaniu do podstawowej formy przymiotnika końcówki -st:

  np. kleinst-, müdest-, salzigst-, ...

• Jeżeli forma podstawowa jest zakończona na -d, -t, -s, -ss, -ß, -z, -tz, -x, -sk lub -sch i w ostatniej sylabie podstawowej formy przymiotnika występuje pełna samogłoska, to należy dodać -est:

  np. buntest-, ...

• Natomiast jeżeli w ostatniej sylabie nie ma pełnej samogłoski, to należy dodać -st

• np. passendst-, verbreitetst-, erbittertst-, fantastischst-, mürrischst-, ...

• W przypadku niektórych przymiotników, jeżeli ich forma podstawowa zawiera samogłoski ulegające przegłosowi, ten przegłos w stopniu najwyższym (i wyższym) się pojawia:

  np. kürzest-, längst-, ...

• Jeżeli niemiecki przymiotnik w stopniu najwyższym jest użyty w funkcji przydawkowej (attributiv) to jest deklinowany, tzn. otrzymuje końcówki fleksyjne w zależności od rodzaju (Genus), liczby (Numerus) oraz przypadku (Kasus) określanego przez nie rzeczownika, np. das schonste Kleid.
• Natomiast jeśli przymiotnik jest użyty w funkcji orzecznikowej (prädikativ) lub przysłówkowej (adverbial), to jest tworzony wg schematu am -(e)sten i pozostaje nieodmieniony, np. das Kleid ist am schönsten.

• por. Deklinacja przymiotników

Stopień wyższy i najwyższy bez przegłosu lub z przegłosem (Komparativ und Superlativ mit schwankendem Umlaut)

• Następujące przymiotniki tworzą stopień wyższy i najwyższy zarówno z przegłosem jak i bez:

• bang, blass, fromm, glatt, karg, krumm, nass, rot, schmal

• Obecnie zazwyczaj są używane formy bez przegłosu.