Deklinacja przymiotników (Deklination der Adjektive)
edytuj- Kategoria niemieckiego przymiotnika nie jest identyczna z kategorią przymiotnika w języku polskim:
- Spośród trzech możliwych sposobów użycia niemieckiego przymiotnika (w funkcji przydawkowej (attributiv), orzecznikowej (prädikativ) lub przysłówkowej (adverbial)) tylko przymiotniki użyte w funkcji przydawkowej mają te same cechy jak przymiotniki w języku polskim, tzn. są deklinowane (otrzymują końcówki fleksyjne w zależności od rodzaju (Genus), liczby (Numerus) oraz przypadku (Kasus) określanego przez nie rzeczownika)[1].
- por. Przymiotnik vs. przysłówek - różnice w języku niemieckim i polskim
- Dotyczy to również przymiotników w stopniu wyższym (Komparativ) i najwyższym (Superlativ), por. Stopniowanie przymiotników.
- Ponadto zarówno w języku niemieckim jak i w polskim istnieją przymiotniki, które w stopniu równym (Positiv) są generalnie nieodmienne, por. Przymiotniki nieodmienne.
- Podsumowując:
- Przymiotnik niemiecki użyty w funkcji przydawkowej (attributiv) zarówno w języku niemieckim jak i polskim jest odmieniany.
- np. eine leckere Suppe → smaczna zupa
- Przymiotnik niemiecki użyty w funkcji orzecznikowej (prädikativ) w języku niemieckim nie jest odmieniany, a w języku polskim tak.
- np. die Suppe ist lecker → ta zupa jest smaczna
- Przymiotnik niemiecki użyty w funkcji przysłówkowej (adverbial) zarówno w języku niemieckim jak i polskim nie jest odmieniany, tzn. tak użyty przymiotnik niemiecki jest w języku polskim przysłówkiem.
- eine lecker gekochte Suppe → smacznie ugotowana zupa
- Jeżeli więc przymiotnik niemiecki jest użyty w funkcji przydawkowej (attributiv) oraz należy do grupy przymiotników odmiennych, to odmienia się wg:
- deklinacji mocnej (starke Flexion), jeżeli występuje
- bez rodzajnika
- z zaimkiem wskazującym w Gen. dessen, derer, denen
- deklinacji słabej (schwache Flexion), jeżeli występuje
- z rodzajnikiem określonym (der, die, das itp.) lub
- z zaimkiem wskazującym (dieser, diese, dieses; jener, jene, jenes ...)[2] (oprócz zaimków wskazujących w Gen. dieser, diese, dieses)
- deklinacji mieszanej (gemischte Flexion), jeżeli występuje
- z rodzajnikiem nieokreślonym (ein, eine),
- z zaimkiem nieokreślonym (ein, kein itp.) albo
- z zaimkiem dzierżawczym (mein, dein, sein itp.)
| deklinacja mocna (starke Flexion) | ||||
|---|---|---|---|---|
| lp (Singular) | lm (Plural) | |||
| m | f | n | m, f, n | |
| Nom. | -er | -e | -es | -e |
| Gen. | -en | -er | -en | -er |
| Dat. | -em | -er | -em | -en |
| Akk. | -en | -e | -es | -e |
| deklinacja słaba (schwache Flexion) | ||||
| lp (Singular) | lm (Plural) | |||
| m | f | n | m, f, n | |
| Nom. | -e | -e | -e | -en |
| Gen. | -en | -en | -en | -en |
| Dat. | -en | -en | -en | -en |
| Akk. | -en | -e | -e | -en |
| deklinacja mieszana (gemischte Flexion) | ||||
| lp (Singular) | lm (Plural) | |||
| m | f | n | m, f, n | |
| Nom. | -er | -e | -es | -en |
| Gen. | -en | -en | -en | -en |
| Dat. | -en | -en | -en | -en |
| Akk. | -en | -e | -es | -en |
- ↑ Wahrig, Richtiges Deutsch leicht gemacht, wissenmedia GmbH, Gütersloh 2009, s. 352: "In prädikativer und adverbialer Funktion bleibt das Adjektiv immer unflektiert."
- ↑ Duden online, Starke oder schwache Deklination nach Demonstrativ- und Possessivpronomen?, dostęp 23.02.2023