Pomocnik olimpijczyka - Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej/Organizacja Narodów Zjednoczonych
Organizacja Narodów Zjednoczonych
edytujZwróćcie uwagę, abyście potrafili: • wyjaśnić, czym zajmuje się ONZ, jej najważniejsze organy (Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Sekretarz Generalny) i wybrane organizacje międzynarodowe. Tego wymaga od Was podstawa programowa.
ONZ
edytujOrganizacja Narodów Zjednoczonych została utworzona przez 51 państw na konferencji w San Francisco w 1945 r., gdzie podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych - podstawę działania Organizacji. Siedziba ONZ znajduje się w Nowym Jorku.
Cele ONZ:
- utrzymywanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa,
- rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami opartych na poszanowaniu zasady równouprawnienia i samostanowienia,
- rozwiązywanie problemów międzynarodowych na drodze współpracy,
- popieranie przestrzegania praw człowieka,
- harmonizowanie działalności narodów zmierzających do osiągnięcia ww. wspólnych celów;
Najważniejsze organy Organizacji (powołane w Karcie Narodów Zjednoczonych):
- Zgromadzenie Ogólne:
- tworzą je przedstawiciele wszystkich państw członkowskich,
- może obradować nad wszystkimi sprawami podlegającymi kompetencjom ONZ, jednak nie ma wielu możliwości egzekwowania swoich ustaleń (np. może wydawać prawnie niewiążące zalecenia państwom członkowskim),
- podejmuje decyzje w głosowaniu (zwykłą lub kwalifikowaną większością głosów);
- Rada Bezpieczeństwa:
- jest odpowiedzialna za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa,
- w przypadku naruszenia przez państwo międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz w celu przywrócenia pokoju, Rada może m.in. zadecydować o zerwaniu z danym państwem stosunków dyplomatycznych, nałożyć na nie sankcje gospodarcze, zadecydować o zerwaniu komunikacji z danym państwem, a jeżeli te środki nie podziałają, może przeprowadzić operację zbrojną,
- występuje we wspólnym imieniu wszystkich członków ONZ,
- składa się z 15 członków:
- stali członkowie (mający prawo weta i wchodzący w skład Rady cały czas):
- Chiny,
- Francja,
- Rosja,
- Stany Zjednoczone,
- Wielka Brytania,
- 10 niestałych członków wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne na 2-letnią kadencję;
- stali członkowie (mający prawo weta i wchodzący w skład Rady cały czas):
- Rada Gospodarcza i Społeczna, której zadaniem jest badanie międzynarodowych zjawisk gospodarczych i szeroko pojętych społecznych;
- Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, którego zadaniem jest rozstrzyganie sporów między państwami-członkami ONZ;
- Sekretariat:
- kieruje bieżącym funkcjonowaniem ONZ,
- obecnym Sekretarzem Generalnym jest Ban Ki-moon z Korei Południowej, wybrany na drugą 5-letnią kadencję, która skończy się 31 grudnia 2016 r.;
- Rada Powiernicza, której zadaniem było kontrolowanie administracji zarządzającej terytorium powierniczym (czyli niesamodzielnym, administrowanym przez inne państwo, lecz do niego nienależącym); wobec usamodzielnienia się wszystkich terytoriów powierniczych zawiesiła swoją działalność.
Rodzina Organizacja Narodów Zjednoczonych
edytuj- Organizacje wyspecjalizowane ONZ
- Odrębne od Organizacji Narodów Zjednoczonych organizacje międzynarodowe, które w sposób całościowy zajmują się sprawami powiązanymi z celami ONZ i są związane umową międzynarodową z tą organizacją. Zaliczają się do nich m.in.:
Międzynarodowa Organizacja Pracy (pol. MOP, ang. ILO), która rozwija standardy pracy (jednym z osiągnięć ILO jest ustanowienie 40-godzinnego tygodnia pracy), | |
grupa Banku Światowego, w tym Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (pol. MBOR, ang. IBRD), która zajmuje się udzielaniem preferencyjnych pożyczek (np. na rozwój infrastruktury) państwom rozwijającym się (ze wsparcia grupy Banku Światowego korzystała również Polska), | |
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (pol. MFW, ang. IMF), który zajmuje się m.in. udzielaniem pożyczek państwom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej, | |
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (ang. FAO), która doradza krajom rozwijającym się jak zwalczyć głód (jednym z efektów działań FAO była zielona rewolucja rozpoczęta w latach '60 XX wieku), | |
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty (ang. UNESCO), która zajmuje się m.in. budowaniem pokoju i wzajemnego szacunku poprzez działania w sferze edukacji, nauki i kultury (jednym z działań tej organizacji jest tworzenie Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO), | |
Światowa Organizacja Zdrowia (ang. WHO), która zajmuje się tworzeniem międzynarodowych standardów ochrony zdrowia oraz zwalczaniem epidemii (obecnie działania WHO w tym zakresie dotyczą m.in. ograniczania epidemii AIDS). |
Fundusze i agencje będące częścią ONZ:
Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (ang. UNICEF), który zajmuje się zwalczaniem ubóstwa, przemocy, dyskryminacji i chorób dotykających dzieci, | |
Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (ang. UNHCR), którego biuro zajmuje się pomocą i ochroną praw uchodźców. |
Inne organizacje związane z ONZ:
Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (pol. MAEA, ang. IAEA), która zajmuje się kontrolowaniem wykorzystania energii atomowej oraz wspieraniem rozwoju pokojowych programów jądrowych, | |
Światowa Organizacja Handlu (ang. WTO), która zajmuje się usuwaniem barier handlowych i popieraniem rozwoju wolnego globalnego handlu. |