Pomocnik olimpijczyka - Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej/Szkoła
Szkoła
edytujZwróćcie uwagę, abyście potrafili: • scharakteryzować życie szkolnej społeczności, w tym rolę samorządu uczniowskiego • wyjaśnić, na czym polega przestrzeganie praw ucznia. Tego wymaga od Was podstawa programowa.
Podmioty zaangażowane w życie szkoły
edytuj- Administracja rządowa (Ministerstwo Edukacji Narodowej, kuratoria oświaty, Centralna Komisja Egzaminacyjna) ma za zadanie realizowanie polityki oświatowej, w tym:
- tworzenie podstaw programowych (wymagań dotyczących nauczania poszczególnych przedmiotów) i nadzór nad ich realizowaniem,
- przeprowadzanie egzaminów (sprawdzianu po szkole podstawowej, egzaminu gimnazjalnego, matury, egzaminów zawodowych w technikach i szkołach zawodowych),
- organizowanie olimpiad i konkursów lub zlecanie ich organizacji (np. Konkurs Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej jest zarządzony przez Kuratora Oświaty i organizowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej).
- Organ prowadzący (w zależności od typu szkoły, może to być samorząd gminny, powiatowy lub wojewódzki - podmioty te mają obowiązek prowadzenia szkół - a także np. stowarzyszenie) ma za zadanie:
- prowadzenie na terenie działania samorządu odpowiednich szkół (w tym finansowanie tych szkół, na co środki samorząd otrzymuje w formie subwencji oświatowej z budżetu państwa, jednak sam decyduje o ich przeznaczeniu - prowadzenie szkół jest zadaniem własnym samorządu):
- przez samorząd gminny: przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów,
- przez samorząd powiatowy: szkół specjalnych i szkół ponadgimnazjalnych,
- przez samorząd wojewódzki: "szkół dla nauczycieli" (czyli ośrodków doskonalenia nauczycieli) oraz szkół specjalnych i ponadgimnazjalnych o znaczeniu regionalnym (np. medyczne studium zawodowe),
- zatrudnianie dyrektorów szkół (wyłonionych w drodze konkursu),
- dbanie o dobre warunki nauki: wykonywanie remontów, wyposażenie szkół w pomoce dydaktyczne itp.,
- zapewnienie bezpłatnego transportu dzieci do przedszkoli i szkół podstawowych (gimbusów), jeśli odległość miejsca zamieszkania od szkoły jest większa niż 3km (lub 4km w przypadku dzieci z V i VI klas),
- kontrolowanie spełniania obowiązku nauki przez osoby zamieszkałe na terenie gminy (niespełnianie obowiązku nauki polega na nieusprawiedliwionej nieobecności na co najmniej 50% zajęć w jednym miesiącu).
- prowadzenie na terenie działania samorządu odpowiednich szkół (w tym finansowanie tych szkół, na co środki samorząd otrzymuje w formie subwencji oświatowej z budżetu państwa, jednak sam decyduje o ich przeznaczeniu - prowadzenie szkół jest zadaniem własnym samorządu):
- Dyrekcja szkoły:
- uprawnienia:
- skreślenie ucznia z listy uczniów (tylko, jeśli uczeń ten nie podlega obowiązkowi szkolnemu - np. chodzi do liceum) na podstawie uchwały rady pedagogicznej i po zasięgnięciu opinii samorządu uczniowskiego,
- zatrudnianie i zwalnianie nauczycieli oraz innych pracowników szkoły,
- obowiązki:
- kierowanie działalnością szkoły, realizowanie uchwał rady pedagogicznej (której przewodniczy) i reprezentowanie szkoły na zewnątrz,
- sprawowanie opieki nad uczniami (w tym zapewnienie im bezpieczeństwa w czasie zajęć),
- sprawowanie nadzoru pedagogicznego nad nauczycielami,
- kontrolowanie spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci z rejonu,
- decydowanie o obowiązujących w szkole programach nauczania i podręcznikach (na wniosek nauczycieli).
- uprawnienia:
- Nauczyciele:
- nauczyciel zobowiązany jest (zgodnie z art. 6. Ustawy Karta Nauczyciela z dn. 26.01.1982 ze zm.):
- rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę,
- wspierać każdego ucznia w jego rozwoju,
- dążyć do pełni własnego rozwoju osobistego,
- kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,
- dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
- nauczyciel zobowiązany jest (zgodnie z art. 6. Ustawy Karta Nauczyciela z dn. 26.01.1982 ze zm.):
- Uczniowie:
- prawa ucznia (znajdują się w statucie szkoły), np.:
- prawo do jawnej i umotywowanej oceny,
- prawo do swobody wyrażania myśli,
- prawo do korzystania z pomieszczeń szkolnych,
- prawo do wpływania na życie szkoły przez działalność samorządową,
- ustawowe obowiązki ucznia (ponadto każda szkoła określa obowiązki ucznia w statucie), m.in.:
- obowiązek uczęszczania do przedszkola dzieci w wieku 5 lat,
- obowiązek szkolny (który polega na przymusie chodzenia do szkoły podstawowej i gimnazjum, trwa on od ukończenia 6 lat do ukończenia gimnazjum, jednak nie dłużej niż do 18 roku życia),
- obowiązek nauki do ukończenia 18. roku życia.
- prawa ucznia (znajdują się w statucie szkoły), np.:
- Rodzice:
- uprawnienia:
- branie aktywnego udziału w życiu szkoły, np. poprzez pracę w radzie rodziców,
- obowiązki:
- zgłoszenie dziecka do szkoły,
- zapewnienie regularnej obecności dziecka w szkole.
- uprawnienia:
Kolegialne organy w szkole
edytuj- Rada pedagogiczna
- Organ złożony z dyrektora szkoły (który przewodniczy radzie) i wszystkich zatrudnionych w szkole nauczycieli. Rada pedagogiczna musi istnieć w szkołach zatrudniających co najmniej 3 nauczycieli. Podejmuje ona decyzje w drodze głosowania zwykłą większością głosów. Do zadań rady pedagogicznej należy np. zatwierdzanie planu pracy szkoły, podejmowanie uchwał w sprawie wyników klasyfikacji i promocji uczniów, podejmowanie uchwał w sprawach skreślenia z listy uczniów (tylko wobec uczniów nieobjętych obowiązkiem szkolnym), przygotowywanie propozycji zmian w statucie szkoły.
- Rada szkoły
- Fakultatywny organ złożony z równej liczby przedstawicieli nauczycieli, rodziców i uczniów (oprócz przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych; gimnazjaliści mogą, ale nie muszą wchodzić w skład rady szkoły), który zajmuje się m.in. uchwalaniem statutu szkoły, opiniowaniem planu finansowego, planu pracy szkoły oraz projektów innowacji pedagogicznych, wnioskowaniem np. w sprawie zajęć pozalekcyjnych.
- Rada rodziców
- Organ reprezentujący ogół rodziców uczniów, w skład którego wchodzi po jednym przedstawicielu rodziców z każdej klasy. Rada rodziców może m.in. uchwalać wspólnie z radą pedagogiczną program wychowawczy szkoły, wnioskować we wszystkich sprawach dotyczących szkoły, gromadzić fundusze przeznaczone na wspieranie szkoły.
Przedstawiciele samorządu uczniowskiego (np. rada samorządu uczniowskiego).
Samorząd uczniowski
edytuj- Samorząd uczniowski
- Niezależna organizacja wszystkich uczniów ("tworzą go wszyscy uczniowie szkoły") mająca na celu reprezentowanie ich praw w kontaktach z dyrekcją, nauczycielami i rodzicami oraz urozmaicanie życia szkolnego.
Kompetencje samorządu uczniowskiego reguluje art. 55 ustawy o systemie oświaty. Poza tym każdy samorząd uchwala swój regulamin, który precyzuje zasady jego działania. Do kompetencji samorządu należy:
- uchwalanie swojego regulaminu,
- ochrona praw uczniów,
- wydawanie i redagowanie gazetki szkolnej,
- organizowanie wydarzeń na terenie szkoły,
- wybieranie nauczyciela na opiekuna samorządu,
- reprezentowanie uczniów w kontaktach z dyrekcją,
- opiniowanie wszelkich spraw dotyczących uczniów.
Samorząd uczniowski składa się zwykle z klikuset uczniów - wszystkich uczniów danej szkoły. W związku z tym, dla sprawnego funkcjonowania, często wybiera on swoje władze. Władze samorządu uczniowskiego to część samorządu, która reprezentuje uczniów w kontaktach z nauczycielami i dyrekcją oraz szczególnie aktywnie organizuje życie szkolne (np. organizuje dyskoteki, wydaje gazetkę szkolną). Przykład struktury władz SU (samorządu uczniowskiego):
- Przewodniczący SU to osoba kierująca pracami władz samorządu, reprezentująca samorząd w kontaktach z nauczycielami i dyrekcją.
- Rada SU to organ złożony z przedstawicieli uczniów wybranych w bezpośrednich wyborach. Z tego powodu uczniowie ci szczególnie aktywnie angażują się w działania samorządu i określają jego roczny plan pracy.
- Sekcje rady SU to niewielkie zespoły uczniów, którzy podjęli się realizowania danego przedsięwzięcia (np. wydawania gazetki szkolnej).
- Samorządy klasowe to samorządy powoływane przez uczniów każdej z klas. Odpowiadają one za organizację przedsięwzięć klasowych, informowanie klasy o działaniach samorządu szkolnego itp.
- Opiekun SU to nauczyciel wspierający uczniów w ich działaniach, wybrany na to stanowisko przez uczniów.