Wikijunior:Cywilizacje/Ilirowie

Na jakim terenie żyli?

Mapa przedstawiająca zasięg Ilirów przed podbojem rzymskim.

Ilirowie zamieszkiwali zachodnie Bałkany, wschodnie Alpy oraz część dzisiejszych Węgier. Około 1000 roku przed naszą erą ich część przeprawiła się przez Morze Adriatyckie i skolonizowała część południowo-zachodnich Włoch. Nie wiadomo skąd pochodzili Ilirowie. Niektórzy naukowcy przypuszczają nawet, że to oni zbudowali słynny gród w Biskupinie.

Iliria był to kraj w większości górzysty, biegły przez niego ważne szkalki handlowe łączące Italię (Włochy) z Macedonią, Grecją, krajami azjatyckimi, a także ziemiami położonymi nad Morzem Czarnym. Na wybrzeżach rozlokowane były porty, skąd wypływały okręty płynące na Półwysep Apeniński. Mieszkańcy najżyźniejszych ziem zajmowali się w większości rolnictwem, na obszarach wyżynnych i górskich przeważało pasterstwo. W dużej mierze wykorzystywano także zasoby rozległych lasów, z których pozyskiwano m.in. drewno na wznoszenie budynków i konstruowanie okrętów. Zajmowano się także produkcją ceramiki i przetwórstwem metali. Ilirowie byli ludem, słynącym z wyrobu miodu pitnego.

Po podboju Ilirii przez Rzymian Ilirowie ulegli w dużej mierze romanizacji, czyli zatracili własną kulturę, język, religię, obyczaje na rzecz kultury rzymskiej. Od zromanizowanych przedstawicieli tegoż ludu wywodził się lud Wołosów, którego obecnymi potomkami są Rumuni i Mołdawianie. Potomkami Ilirów, którzy nieulegli romanizacji są natomiast Albańczycy.

Zobacz też: Kultura łużycka

W co wierzyli?

Ilirowie byli politeistami. Oznacza to, że wierzyli w wielu różnych bogów, w przeciwieństwie do monoteistów, którzy wyznają tylko jednego Boga. O pierwotnej religii Ilirów wiemy bardzo niewiele, lud ten bowiem przyswajał liczne elementy z innych religii. Z pewnością do najważniejszych bóstw zalicza się bóg piorunów i burz Sentjt Surd, odpowiednik greckiego Zeusa, czy rzymskiego Jowisza. Bindus był władcą źródeł, za uzdrowienia chorych odpowiadał Medaurus. Istniała także, nieznana nam z imienia, bogini dzikiej przyrody, jedno z najważniejszych bóstw iliryjskich. Powszechnie czczonym bogiem był też władca lasów, pan urodzaju, zwany po łacinie Silwanusem.