Pszczelarstwo/Choroby/SBV

Wirus choroby woreczkowej czerwiu, SBV

Choroba woreczkowa jest stosunkowo dokładnie zbadana ze względu na wyraźne objawy. SBV, jako nazwa jednostki chorobowej pojawiła się już w roku 1917 w USA. Patogenem wirusa choroby woreczkowej czerwiu jest Iflavirus (Picornaviridae), wyizolowany po raz pierwszy w roku 1964. Wirus SBV jest małym wirusem RNA o średnicy 30 nm. Przeprowadzone we Francji przy pomocy biologii molekularnej (RT-PCR) badania obecności wirusa w pasiekach stwierdziły jego obecność w 85% pasiek, które jednak nie wykazywały objawów chorobowych.

Etiologia

Wirus namnaża się w komórkach organizmu owada powodując ich uszkodzenie. Pszczoły dysponują wprawdzie mechanizmami obronnymi przeciw wirusom, jednak w niekorzystnych warunkach (rodzina osłabiona, brak pokarmu i ciepła) nie potrafią skutecznie zapobiec infekcji. Po pojawieniu się choroby w rodzinie pszczelej do jej roznoszenia znacznie przyczyniają się pszczoły wynoszące martwe larwy i uprzątające komórki.

Eksperymenty laboratoryjne przeprowadzone w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku przez międzynarodową grupę naukowców wykazały, że mały chrząszcz ulowy (SHB} żywiąc się hemolimfą chorego czerwiu zaraża się wirusem SBV i w rejonach występowania może być faktorem przenoszącym chorobę.

Objawy i przebieg choroby

Larwy porażone wirusem nieruchomieją i zamierają w komórkach w stadium larwy wyprostowanej, tuż przed zasklepieniem. Jeżeli pszczoły zasklepią chore larwy, to wieczka nad martwymi larwami są często pociemniałe, dziurawe i zapadnięte. Głowa martwej larwy jest niedorozwinięta i sczerniała, a oskórek tułowia jest wypełniony wodnistą cieczą. Białe wnętrzności w wypełnionym cieczą oskórku ("woreczku") kurczą się i nabierają bladożółtawej barwy. Jeżeli larwa nie zostanie usunięta przez pszczoły, to zeschnie w łatwo kruszącą się grudkę. Znaczne porażenie wirusem uwidacznia się, podobnie jak inne choroby czerwiu, pustymi lub niezasklepionymi komórkami z martwymi larwami wśród zwartego czerwiu na plastrze. Chorobie woreczkowej nie towarzyszy żaden charakterystyczny zapach.

Zapobieganie i leczenie

Leczenie choroby woreczkowej, podobnie jak innych infekcji wirusowych, jest praktycznie niewykonalne. Czasem choroba ustępuje sama, gdy nastąpi poprawa zaopatrzenia w pokarm i polepszą się warunki atmosferyczne.