Atlas histopatologii guzów skóry/Podział nowotworów skóry
PODZIAŁ NOWOTWORÓW SKÓRY
edytujNajogólniej ujmując kwestię podziału histogenetycznego pierwotnych nowotworów skóry, to można je podzielić na cztery duże grupy:
I. rozrosty i nowotwory nabłonka wielowarstwowego płaskiego (naskórka) wywodzące się z komórek różnicujących się w kierunku komórek warstwy kolczystej i keratynocytów,
II. rozrosty i nowotwory z przydatków skóry (adneksalne):
- guzy wywodzące się z komórek warstwy podstawnej naskórka (tj. z niedojrzałych komórek rozrodczych naskórka i jego przydatków),
- guzy wywodzące się z komórek mieszka włosowego,
- guzy z komórek gruczołów łojowych,
- guzy z komórek gruczołów potowych,
III. rozrosty i nowotwory melanocytarne,
IV. guzy wywodzące się ze skóry właściwej oraz z innych elementów powłoki wspólnej ciała (tkanki łącznej włóknistej, naczyń krwionośnych, mięśni przywłośnych, nerwów, itp.). Szczególną podgrupą guzów mezenchymalnych skóry są
- pierwotne chłoniaki skóry.
Kolejne rozdziały będą poświęcone wymienionym wyżej grupom guzów.
W każdej z powyższych grup histogenetycznych można wyróżnić rozrosty niezłośliwe i złośliwe, a w przypadku guzów złośliwych płaskonabłonkowych i adneksalnych także postacie przedinwazyjne (in situ) i inwazyjne. Odrębnymi jednostkami nozologicznymi są guzy w odniesieniu do których używa się pojęcia "złośliwości granicznej", tj. takich gdzie rozrost jest postępujący i destrukcyjny, ale tylko miejscowo.
Guzy powłoki wspólnej ciała (która jest największym narządem organizmu), charakteryzują się olbrzymim bogactwem form i odmian histomorfologicznych, w przeciwieństwie do stosunkowo ubogiej semiotyki makroskopowej. Wiele subtelności budowy mikroskopowej tych guzów ma stosunkowo nieduże znaczenie dla rokowania i leczenia, natomiast ma olbrzymie znaczenie w patomorfologicznej diagnostyce różnicowej i właściwej kwalifikacji chorych. Stąd atlasy dermatopatologiczne są zwykle obszerne, a nozologia dermatopatologiczna jest bardzo rozbudowana.
W skórze często spotykanymi guzami są guzy o charakterze mieszanych rozrostów, z których duża część może wywodzić się z lokalnych zaburzeń rozwojowych w budowie skóry, naskórka i jego przydatków. W odniesieniu do niektórych z nich używa się nazwy "znamię" (łac., ang. naevus). Nazwy "znamię" używa się także tradycyjnie w odniesieniu do niezłośliwych guzów melanocytarnych ("znamię melanocytarne", "znamię barwnikowe"). Dla bardziej złożonych rozwojowych zaburzeń strukturalnych używa się grecko-łacińskiej nazwy "hamartoma" (polski odpowiednik tej nazwy "odpryskowiec" jest niejasny i mylący).
Nie mogąc w Atlasie przedstawić wszystkich odmian poszczególnych jednostek nozologicznych, częstokroć posługujemy się tylko pojedynczymi ich przykładami.
Rozrosty niezłośliwe
edytuj- naevus epidermalis linearis (łac.), linear epidermal naevus (ang.), znamię naskórkowe liniowe
- naevus epidermalis papillomatosus (łac.), papillary epidermal naevus (ang.), znamię naskórkowe brodawkowate,
- keratopapilloma (łac.), keratopapilloma (ang.), brodawczak rogowy
- keratoacanthoma (łac.), keratoacanthoma (ang.), rogowiak kolczystokomórkowy,
- acanthoma magnocellulare (łac.), large cell acanthoma (ang.), rogowiak wielkokomórkowy,
- acanthoma clarocellulare(łac.), clear-cell acanthoma (ang.), rogowiak jasnokomórkowy,
- dyskeratoma (łac.), warty dyskeratoma (ang.), dyskeratoma,
- acanthoma acantholyticum (łac.), acantholytic acanthoma (ang.), rogowiak akantolityczny,
- acanthoma epidermolyticum (łac.), epidermolytic acanthoma (ang.), rogowiak epidermolityczny,
- acanthopapilloma vel "keratosis seborrhoica" (łac.), seborrhoeic wart ("seborrhoeic keratosis") (ang.), brodawka łojotokowa
Stany przedrakowe
edytuj- acanthopapilloma malignisans vel "verruca seborrhoica" atypica (malignisans) (łac.), atypical seborrhoeic wart (ang.), brodawka łojotokowa atypowa (złośliwiejąca).
- keratosis praecancerosa (actinica, solaris) (łac.), actinic (solar) keratosis (ang.), rogowacenie przedrakowe
- varietas atrophica (łac.), atrophic form (ang.), odmiana/postać zanikowa,
- varietas hyperplastica (łac.), hyperplastic form (ang.), odmiana/postać przerostowa,
- varietas cornuiformis (łac.), cutneous horn (ang.), odmiana/postać z rogiem skórnym,
- varietas lichenoides (łac.), lichenoid form (ang.), odmiana/postać liszajowata,
- varietas acantholytica (łac.), acantholytic form (ang.), odmiana/postać akantolityczna,
Raki śródnaskórkowe (in situ) albo choroba Bowena
edytuj- carcinoma intraepidermale spinocellulare (in situ) (łac.), intraepidermal squamous-cell carcinoma (in situ) (ang.), rak śródnaskórkowy kolczystokomórkowy (in situ),
- carcinoma intraepidermale clarocellulare (in situ) (łac.), intraepidermal clear-cell carcinoma (in situ) (ang.), rak śródnaskórkowy jasnokomórkowy (in situ),
- carcinoma intraepidermale fusocellulare (in situ) (łac.), intraepidermal fusocellular carcinoma (in situ) (ang.), rak śródnaskórkowy wrzecionowatokomórkowy (in situ).
Raki płaskonabłonkowe naciekające
edytuj- carcinoma planoepitheliale spinocellulare (epidermoidale) I°, II°, III° (łac.), squamous cell carcinoma, epidermoid type I°, II°, III° (ang.), rak płaskonabłonkowy epidermoidalny I°, II°, III°.
- carcinoma planoepitheliale clarocellulare (paraepidermoidale) (łac.), clear-cell carcinoma (paraepidermoid type) (ang.), rak płaskonabłonkowy jasnokomórkowy (paraepidermoidalny).
- carcinoma planoepitheliale fusocellulare (łac.), spindle-cell squamous carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy wrzecionowatokomórkowy.
- carcinoma planoepitheliale acantholyticum (łac.), acantholytic squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy akantolityczny
- carcinoma planoepitheliale pseudoadenoides (łac.), pseudoadenoid squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy rzekomogruczołowy
- carcinoma planoepitheliale dyskeratoticum (łac.), dyskeratotic squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy dyskeratotyczny
- carcinoma planoepitheliale basaloides ("carcinoma metatypicum") (łac.), basaloid (metatypic) squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy bazaloidny ("rak metatypowy")
- carcinoma planoepitheliale verrucosum (łac.), verrucous squamous cell carcinoma (ang.), rak płaskonabłonkowy brodawkowaty
Guzy wywodzące się z komórek warstwy podstawnej naskórka
edytuj- proliferatio pseudoadnexoblastica basaloides (łac.), pseudoadnexoblastic basaloid proliferation (ang.), rozrost podstawnokomórkowy pseudoadneksoblastyczny
- hamartoma basaloides (łac.), basaloid hamartoma (ang.), hamartoma (odpryskowiec) podstawnokomórkowy,
- hamartoma adnexoblasticum basaloides (łac.), basaloid adnexoblastic hamartoma (ang.), hamartoma (odpryskowiec) podstawnokomórkowy adneksoblastyczny,
- fibroepithelioma basocellulare (Pinkus) (łac.), basal-cell fibroepithelioma (Pinkus) (ang.), włókniakonabłoniak podstawnokomórkowy (Pinkusa),
- carcinoma (epithelioma) basocellulare (łac.), basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare superficiale (łac.), superficial basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy powierzchowny,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare solidum (łac.), solid basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy lity,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare pseudoadenoides sive cribriforme (łac.), pseudoadenoid (cribriform) basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy rzekomogruczołowy (sitowaty),
- carcinoma (epithelioma) basocellulare desmoplasticum et infiltrans (łac.), infiltrative, desmoplastic basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy naciekający i desmoplastyczny,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare micronodulare (łac.), micronodular basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy drobnoguzkowy,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare cylindromatoides (łac.), cylindromatoid basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy oblakopodobny,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare trabeculare (łac.), trabecular basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy beleczkowy,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare lobulare (łac.), lobular basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy płacikowy,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare morphoeiforme (łac.), morphoea-like basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy twardzinopodobny,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare mulifocale cysticum (łac.), multifocal, cystic basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy wieloogniskowy torbielowaty,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare trichoides (łac.), trichoidal basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy włosowy,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare necroticans (łac.), necrotic basocellular carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy obumierający,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare keratoticum (łac.), keratotic basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy rogowaciejacy,
- carcinoma (epithelioma) basocellulare atypicum (łac.), atypical basal-cell carcinoma (ang.), rak (nabłoniak) podstawnokomórkowy atypowy.
Guzy wywodzące się z komórek mieszka włosowego
edytujGuzy z komórek gruczołów łojowych
edytuj- Rozrosty niezłośliwe
- steatocystoma (łac.), steatocystoma (ang.), torbiel łojowa
- naevus sebaceus (łac.), naevus sebaceous (ang.), znamię łojowe
- sebaceoma (epithelioma sebaceum) (łac.), sebaceoma (sebaceous epithelioma) (ang.), nabłoniak łojowy
- sebaceoma (epithelioma sebaceum) compositum (łac.), composite sebaceoma (sebaceous epithelioma) (ang.), nabłoniak łojowy złożony
- adenoma sebaceum (łac.), sebaceous adenoma (ang.), gruczolak łojowy
- adenoma sebaceum proliferans (łac.), proliferative sebaceous adenoma (ang.), gruczolak łojowy proliferujący
- Złośliwe
- carcinoma sebaceum (łac.), sebaceous carcinoma (ang.), rak łojowy
- carcinoma sebaceum desmoplasticum (łac.), desmoplastic sebaceous carcinoma (ang.), rak łojowy desmoplastyczny
Guzy z komórek gruczołów potowych
edytujNiezłośliwe
edytujZłośliwe (czerniaki)
edytujCzerniaki szerzące się wgłębnie (wertykalnie)
edytujPierwotne chłoniaki skóry
edytujna razie brak ilustracji