Dieta wegańska w kolejnych fazach życia

Sportowcy wyczynowi mogą uzyskać komplet składników odżywczych z prawidłowo skomponowanej diety wegańskiej, przy odpowiednio dobranej suplementacji i uzyskać optymalną kondycję i maksymalną sprawność fizyczną. Wegetariańscy sportowcy są narażeni na niedobory kalorii, białka, tłuszczu, żelaza, wapnia, witaminy D, ryboflawiny, cynku i witaminy B12[1]. Kobiety, które wyczynowo zajmują się sportem są narażone na niedobory żelaza, dlatego zaleca się im rutynowe kontrole lekarskie w kierunku anemii.

Wegańscy sportowcy muszą szczególnie zwrócić uwagę na obecność w diecie takich mikroskładników odżywczych, jak żelazo.

Sportowcy wyczynowi mają zwiększone zapotrzebowanie na białko, a ponieważ białko roślinne jest gorzej przyswajalne, niż zwierzęce, ma także gorszy profil aminokwasów, wegańskim sportowcom zaleca się zwiększenie ilości białka w diecie o 10% w stosunku do sportowców na tradycyjnej diecie. Weganie powinni więc spożywać 1,3-1,8 g białka na kilogram masy ciała. Najważniejszym źródłem białka w diecie są przetwory sojowe, a potem inne warzywa strączkowe, nie może więc ich zabraknąć w codziennym menu.

W diecie wegan brakuje także kreatyny, składnika, który w większych ilościach dostępny jest w pokarmie zwierzęcym. Niskie spożycie kreatyny prawdopodobnie nie wpływa negatywnie na zdrowie, ale jej zwiększone spożycie poprawia wydajność mięśni, dlatego wegańscy sportowcy mogą szczególnie skorzystać z suplementacji kreatyny[2].

Zdarza się, że sportowcy, szczególnie kobiety, przechodzą na wegetarianizm, by się odchudzić. Należy mieć na uwadze możliwość, że może to mieć związek z zaburzeniami odżywiania, szczególnie, jeśli masa ciała zawodnika gwałtownie się zmniejszy[3].

Sporty siłowe edytuj

Sportowcy, którzy podnoszą ciężary lub uprawiają sport, wymagający przyrostów masy mięśniowej, powinni spożywać duże ilość kalorii i wysokiej jakości białka. Kaloryczność posiłków w diecie wegańskiej można zwiększyć, wystarczy jeść produkty bogate w tłuszcz, np. awokado, orzechy, oliwę z oliwek. Regularne spożywanie tofu i tempehu zapewnia, oprócz kalorii, także białko. Delikatne tofu można dodawać do napojów proteinowych, spożywanych tuż po treningu siłowym, co prawdopodobnie ułatwia zwiększenie masy mięśniowej.

Sporty wytrzymałościowe edytuj

Jeżeli celem treningu nie są przyrosty masy ciała, a raczej długotrwały wysiłek, białko nie ma tak dużego znaczenia. Sportowcy wytrzymałościowi mogą trzymać się dolnej granicy zalecanych ilości białka, 1,3-1,55 g/kg masy ciała, ale muszą pamiętać o odpowiedniej ilości energii w diecie. Dieta powinna też zawierać 20-35% lub więcej kalorii z tłuszczu.

Suplementy edytuj

  • Kreatyna jest nieobecna w wegańskiej diecie. Badania sugerują, że zwiększa ona wydajność pracy mięśni, a być może nawet poprawia funkcje kognitywne, np. pamięć roboczą. Sportowcy mogą stosować suplementację kreatyną. Kreatynę zażywa się w dwóch fazach: w fazie ładowania stosuje się 20-30 g kreatyny dziennie w małych dawkach przez sześć dni, następnie 2,7-3,4 g dziennie. Najlepiej stosować ją co drugi miesiąc, jako dodatek do soku owocowego lub innego napoju z glukozą.

Jadłospis edytuj

Przykładowy jadłospis dla mężczyzny o masie 90 kg, sport siłowy[4]
Śniadanie Przekąska Lancz Podwieczorek Kolacja Po treningu
1½ filiżanki tofu

3 pełnoziarniste tosty z margaryną i 2 łyżkami dżemu

Filiżanka wzbogaconego soku pomarańczowego z kreatyną

½ filiżanki orzechów z suszonymi owocami 1 filiżanka brązowego ryżu

1 filiżanka hummusu

Sałatka warzywno-owocowa

2 filiżanki gotowanych ziemniaków

2 łyżki masła orzechowego

2 filiżanki quinoa

1 filiżanka seitanu z grilla

2 filiżanki jarmużu na parze z dwoma łyżeczkami oliwy

1 filiżanka jogurtu sojowego

¼ filiżanki granola

3500 kcal; 126 g białka

Przypisy edytuj

  1. Rodriguez, Nancy R., Nancy M. DiMarco, and Susie Langley. "Position of the American dietetic association, dietitians of Canada, and the American college of sports medicine: nutrition and athletic performance." Journal of the American Dietetic Association 109.3 (2009): 509-527.
  2. Barr, Susan I., and Candice A. Rideout. "Nutritional considerations for vegetarian athletes." Nutrition 20.7 (2004): 696-703.
  3. Sabaté, Joan, ed. Vegetarian nutrition. CRC press, 2001.
  4. Messina Virginia, Norris Jack. Vegan for life. De Capo Press, 2011.