Kaszubski/Podstawy/Lekcja 5

Język kaszubski

Flaga Kaszub Spis treści | Lekcje: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Ùczba piątô

W tej lekcji poznasz liczebniki porządkowe po kaszubsku. Przyda ci się to do pytań o wiek oraz w sklepie, gdy będzie pytał się o cenę produktu.

Gôdka

Flaga Kaszub Dialog Gôdka - Kùli lat?

M - Agnes, kùli lat jes të stôrô? A - Witro mdã dwadzesca piãc lat stôrô. A të? M - Jem trzë trzëdzescë lat stôri.

Flaga Kaszub Dialog Gôdka - Kùli to kòsztô?

M - Wëbôczë, kùli przińdze za nen wãbórk? S - Piãc szescdzesąt złotich. M - To je kąsk wiele... A nen miészi kòl niegò, wiele kòsztô? S - Trzë sztërdzescë. M - Fejn. Wezmã nen miészi.

Flaga Kaszub Słownictwo Słowôrz - Do dialogu

kùli lat jes të stôri/stôrô? kùli stôri, stôrô witro mdã przińdze przińc wãbórk kąsk miészi kòsztô ile masz lat, dosłownie jak stary/stara jesteś? ile stary, stara jutro będę przyjdzie przyjść wiadro trochę mniejszy kosztuje

<br=clear>

Gramatyka

Liczebniki

Liczebniki w języku kaszubskim niezbyt różnią się od ich innych słowiańskich odpowiedników, na przykład w języku polskim. Od 0 do 10 liczymy następująco:

nul, jeden, dwa, trzë, sztërë, piãc, szesc, sétmë, òsmë, dzewiãc, dzesãc.

Kolejne także wyglądać będą znajomo:

jednôsce, dwanôsce, trzënôsce, sztërnôsce, piãtnôsce, szesnôsce, sétmënôsce, òsmënôsce, dzewiãtnôsce, dwadzescë, trzëdzescë, sztërdzescë, piãcdzesąt, szescdzesąt, sétmëdzesąt, òsmëdzesąt, dzewiãcdzesąt.

Trochę inaczej sprawa wygląda jeżeli chodzi o liczebniki pomiędzy kolejnymi dziesiątkami. Możemy powiedzieć:

• 21 dwadzescë jeden lub jeden dwadzescë
• 35 trzëdzescë piãc lub piãc trzëdzescë
• 55 piãcdzesąt piãc lub piãc piãcdzesąt
• 78 sétmëdzesąt òsmë lub òsmë sétmëdzesąt
• 92 dzewiãcdzesąt dwa lub dwa dzewiãcdzesąt

Mimo, iż częściej spotykanym jest pierwszy system, warto znać oba.

Kolejne liczby piszemy następująco:

sto, dwasta, trzësta, sztëresta, piãcset, szescset, sétmëset, òsmëset, dzewiãcset, tësąc.

• 150 półtorasta lub sto piãcdzesąt

Pëtowniczi

Kùli odpowiada polskiemu ile. Tak więc jeżeli chcemy zapytać się o wiek, powiemy:

• Kùli lat jest të stôri/stôrô?

Możemy zapytać się też o cenę:

• Kùli przińdze za nen aùtôł?
• Kùli kòszta nen aùtôł?

W przypadku pytań o cenę możemy też użyć zwrotów:

• Wiele za nen aùtôł?
• Wiele przińdze za nen aùtôł?
• Wiele kòszta nen aùtôł?

Jem òsmënôsce lat stôri

Po polsku powiemy: mam osiemnaście lat. W języku kaszubskim konstrukcja jest odmienna, powiemy raczej jem òsmënôsce lat stôri, czyli dosłownie jestem osiemnaście lat stary. Podobna konstrukcja występuje w języku angielskim: I'm eighteen years old.

Czasniczi

Flaga Kaszub Czasnik - kòsztac (kòniugacëjô I)

Pòjedinczô lëczba Wielnô lëczba 1. òs. jô kòsztóm më kòsztómë / ma kòsztóma 2. òs. të kòsztôsz wa kòszta 3. òs. òn, òna, òno kòsztô òni, òne kòsztują   Wë kòsztece

<br=clear>

Flaga Kaszub Czasnik - przińc (kòniugacëjô III)

Pòjedinczô lëczba Wielnô lëczba 1. òs. jô przińdã më przińdzemë / ma przińdzema 2. òs. të przińdzesz wa przińdzeta 3. òs. òn, òna, òno przińdze òni, òne przińdą   Wë przińdzece

<br=clear>

Jistniczi

Flaga Kaszub Jistnik - wãbórk (rodzaj męski)

Przëpôdk Pòjedinczô lëczba Wielnô lëczba Nazéwôcz (chto? co?) wãbórk wãbórcz-i Rodzôcz (kògò? czegò?) wãbórk-a wãbórk-ów Dôwôcz (kòmù? czemù?) wãbórk-òwi wãbórk-óm Winowôcz (kògo? co?) wãbórk wãbórcz-i Narzãdzôcz (kògùm? czim?) wãbórk-ã, -ém wãbórk-ama Môlnik (ò kògùm? ò czim?) wãbórk-ù wãbórk-ach Wòłiwôcz (-) wãbórk-ù wãbórcz-i

Cwiczënczi

1. Przetłumacz na kaszubski
   1. Tomek ma 24 lata.
   2. Ile kosztuje ta książka?
   3. Po ile jest ten słownik?
   4. Ile masz lat?
   5. Ile lat ma ten budynek?
   6. Mam samochód.
2. Przetłumacz na polski:
   1. Kùli przińdze za nen wãbòrk?
   2. Szesc sétmëdzesąt złotich.
   3. Kùli lat jes të stôri?
   4. Jem piãtnôscë lat stori.
3. Przetłumacz dialogi rozpoczynające lekcje na język polski.
4. Podane liczby zapisz w obu poznanych systemach liczenia:

21, 17, 35, 49, 77, 89, 98, 64, 52

1. Zapisz podane liczby:

1234, 864, 1953, 209, 222, 535, 999

Flaga Kaszub Słownictwo Słowôrz - do ćwiczeń

słowôrz (m) bùdink (m), òbéńda (f) aùto (n), aùtoł (m) słownik budynek samochód

<br=clear>

Odpowiedzi do ćwiczeń

Język kaszubski

Flaga Kaszub Spis treści | Lekcje: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13