Wikijunior:Języki/Esperanto

Gdzie mówi się w tym języku? edytuj

 
Flaga esperanto

Esperanto jest używane na całym świecie, chociaż mówi nim tylko kilkaset tysięcy osób, czyli mniej więcej tyle, ile mieszka w dużym polskim mieście, takim jak Gdańsk. Mimo wszystko jest najpopularniejszym językiem sztucznym.


Jaka jest historia tego języka? edytuj

 
Ludwik Zamenhof

Esperanto opracował Ludwik Zamenhof w 1887 roku. Był on polskim lekarzem pochodzenia żydowskiego i mieszkał w Białymstoku, mieście położonym dziś na wschodzie Polski. W swoim języku wykorzystał słowa z wielu języków europejskich, takich jak francuski, włoski, niemiecki, angielski, rosyjski i polski.


Jak zapisuje się ten język? edytuj

Podobnie jak język polski, esperanto zapisywane jest alfabetem łacińskim, z którego usunięto kilka znaków (q, w, x, y) i dodano takie, jak ŝ oraz jest rózróżnienie między dużą a małą literą. Tekst zapisuje się od lewej strony do prawej.

litery inaczej wymawiane niż w polszczyźnie
litera wymowa
ĉ cz
ĝ
h h (krtaniowe, takie jak w angielskim czy niemieckim)
ĥ ch
ĵ ż
ŝ sz
ŭ ł

Wszystkie pozostałe (a, b, c, d, e, f, g, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, v, z) są wymawianie tak samo jak po polsku. Ponadto zaśpiew (mówiąc po łacińsku jest to akcent) wypada zawsze na przedostatnią zgłoskę.

Jakie dzieła powstały w tym języku? edytuj

W esperanto powstały utwory takie jak Ho, mia kor' (O moje serce) stworzony przez samego Zamenhofa i powieści, np. Homoj sur la Tero (Ludzie na ziemi).

Jakie jest kilka podstawowych zwrotów w tym języku? edytuj

  • Saluton - Witam
  • Bonan tagon - Dzień dobry
  • Kiel Vi fartas? - Jak się masz?
  • Ĝis la revido - Do widzenia
  • Mi petas - Proszę
  • Dankon - Dziękuję
  • Pardonon - Przepraszam
  • Mi estas... - Jestem...
  • Jes - Tak
  • Ne - Nie
  • Hundo - Pies
  • Kato - Kot