Pszczelarstwo/Pasieka/Wrzesień

Rozwój rodziny pszczelej we wrześniu

Sadziec kwitnący w sierpniu i wrześniu

Obecny miesiąc jest ostatnim w roku, gdy w gnieździe znajduje się jeszcze dużo czerwiu, ale jego ilość sukcesywnie maleje. Wygryzające się młode pszczoły w większości będą pszczołami zimowymi. Spożywają dużo pyłku, tworząc w ciele tkankę tłuszczową i nie zajmują się teraz wychowem nowego pokolenia, lecz zachowują swą energię na wiosnę. Karmieniem i ogrzewaniem obecnych larw zajmują się ciągle jeszcze pszczoły letnie.

Coraz rzadziej widuje się trutnie, które już od sierpnia były wypędzane z gniazda. Widok wielu trutni wylatujących z ula i wpuszczanych do niego z powrotem wskazuje zwykle na rodziny bezmateczne, w których czerwią trutówki, lub takie, w których matka czerwi trutowo.

Rabunek

W okresie bezpożytkowym, a więc wczesną wiosną, w lipcu, ale przede wszystkim we wrześniu, w pasiece często dochodzi do tzw. rabunków, w trakcie których z niektórych rodzin rabowane są zapasy pokarmu. Początkowo kradzieże miodu nie są zauważalne. Pojedyncze pszczoły dostają się do obcego gniazda i po udanym wyniesieniu z niego miodu powiadamiają inne zbieraczki o znalezionym źródle. Z godziny na godzinę przybywa coraz więcej rabusiów, a słabsze rodziny, przede wszystkim chore lub bezmatki, nie są w stanie skutecznie bronić gniazda przed inwazją. Prowadzone walki doprowadzają do śmierci wielu strażniczek, a w końcu ilość pszczół w zaatakowanej rodzinie jest tak mała, że rodzina ta ginie lub osłabiona i pozbawiona zapasów nie jest w stanie przetrwać zimy. W niektórych latach rabunkom pszczół towarzyszy również inwazja os.

O rabunkach tak pisano w roku 1867: Każda pszczoła, szczególnie zdrowa i w narodzie mocna, jest rabusiem. /.../ Ów mały owadzik, nie znając siódmego przykazania, trzyma się tylko instynktu i zbiera, skąd może, słodycze. /.../ Jeżeli pszczoły jaki ul napadają, to dowód, że w tym ulu jest nieporządek, że tam braknie królowej, że rój słaby lub cokolwiek takiego, co świadczy o niedbalstwie pszczelnika.

Zadaniem pszczelarza jest niedopuszczanie do powstania rabunków w pasiece. W okresie zakarmiania pszczół na zimę należy maksymalnie zmniejszyć wylotki i szczelnie zamykać daszki. Najkorzystniejszą porą karmienia jest wieczór, ponieważ noc postawi kres powstającemu ewentualnie rabunkowi. Praktyka pszczelarska zaleca podawanie pokarmu wszystkim rodzinom jednocześnie. Trzeba też zadbać o to, by pojemniki z syropem lub roztworem cukru były szczelne i aby nie chlapać kroplami pokarmu po ziemi lub po elementach ula. W naszych warunkach klimatycznych niedopuszczalne jest wystawianie odwirowanych plastrów miodowych, miodarki lub pojemników po miodzie na zewnątrz w celu "obsuszenia", czyli wylizania przez pszczoły.

Jesienna wymiana matek

Robiąc jesienny przegląd pasieki należy zwrócić szczególną uwagę na kondycje rodzin i zastanowić się nad możliwością wymiany matek, co we wrześniu można łatwo przeprowadzić. Wielu hodowców i reproduktorów dysponuje jeszcze zapasem wartościowych królowych hodowlanych.

Kontrola warrozy we wrześniu

We wrześniu nadal należy kontrolować ilość pasożyta w ulach i w razie potrzeby nadal kontynuować zabiegi zwalczające warrozę. Ogólnie zalecane jest kontrolowanie naturalnego opadu warrozy w odstępach trzytygodniowych. Kontrola ta może być wykonana umieszczając wkładki dennicowe na okres dwóch-trzech dni i policzenie spadłych martwych osobników lub na przykład wypłukując próbkę pszczół. Jeżeli na dennicę spadnie więcej niż 5 martwych roztocz lub w płukance znajduje się więcej niż 3 roztocza na 10 g pszczół, to trzeba przeprowadzić zabieg. Prawidłowe rozpoznanie stopnia porażenia warrozą jest niezbędne przy podejmowaniu decyzji o zabiegach zwalczających pasożyta. Nawet skuteczne zabiegi w poprzednim miesiącu nie chronią pasieki przed reinwazją, np. na skutek rabunków i ponownym przywleczenia warrozy z innych pasiek.

Przygotowania do zimowli

Kondycja pszczół zimowych, tzn. dobre odżywienie i zdrowie, decydująco wpływa na przebieg zimowli rodziny pszczelej. Do końca lub nawet do połowy września zimowe zakarmianie pszczół powinno być zakończone. Należy przy tym pamiętać, ze ilość pokarmu, którym pszczoły będą ostatecznie dysponować zimą, zależy przede wszystkim od tego, jak pszczoły zostały zakarmione, ale również od takich czynników, jak ilość zapasów przedwcześnie użytych na karmienie ciągle jeszcze rodzących się pszczół czy ilość zapasów zrabowanych przez silniejsze rodziny. Dobrze jest wiec przed podaniem ostatniej dawki syropu zważyć ule i podczas ostatniego przeglądu oszacować ilość pokarmu licząc ramki całkowicie wypełnione zapasami.

Rośliny pszczele kwitnące we wrześniu

Astry