Pszczelarstwo/Pomoc
Słownik pojęć i terminów pszczelarskich
edytujA B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
A
edytuj- Akarioza, Akarapidoza – choroba pszczół wywołana przez roztocz Acarapis woodi.
- de: Akariose, Acariose, Tracheenmilbenerkrankung, Acarapidose
- en: Acariosis of bees, Acarapisosis of honey bees, Acarine Disease
- Apiterapia – stosowanie produktów pszczelich w zapobieganiu, łagodzeniu i leczeniu objawów chrobowych u ludzi i zwierząt.
- de: Apitherapie
- en: apitherapy
B
edytuj- Barciak większy – szkodnik pszczół z rzędu motyli zwany również motylicą.
- de: Große Wachsmotte
- en: greater wax moth, honeycomb moth
- Bartnictwo – dawne pszczelarstwo polegające na trzymaniu rodzin pszczelich w barciach
- de: Zeidlerei
- en: log beekeeping
- Bezmateczność – sytuacja w rodzinie pszczele pozbawionej królowej.
- de: Weisellosigkeit
- en: queenlessness
- Bezmatek – rodzina pszczela, w której nie ma matki. Jeżeli rodzina nie ma możliwości wychowania nowej matki mówimy o pewnym bezmatku.
- de: weiselloses Volk
- en: queenless colony
- Brzeczka miodowa – mieszanina miodu, wody i drożdży, również z dodatkiem przypraw, do produkcji miodów pitnych.
- Brzeczka niesycona - → brzeczka na zimno: miód rozpuszczony w wodzie o temperaturze ok. 30°C.
- Brzeczka sycona - → brzeczka na gorąco: miód rozpuszczony i podgrzewany (warzony, sycony) w gorącej wodzie, przeważnie w otwartym naczyniu, aż do uzyskania odpowiedniego stężenia.
- Brzuchozbieraczki – grupa gatunków z nadrodziny pszczół (Apoidea), które zbierają i transportują pyłek przy pomocy włosków umieszczonych na dolnej stronie odwłoka.
- de: Bauchsammler
C
edytuj- Chleb pszczeli – (dawniej) pierzga
- de: Bienenbrot
- en: bee bread
- choroba woreczkowa czerwiu – choroba czerwiu wywołana przez wirus SBV.
- de: Sackbrut, Virose
- en: sacbrood, honeybee scbrood disease
- Cicha wymiana – wyhodowanie przez pszczoły nowej matki pszczelej w obecności starej, bez etapu rójki.
- de: stille Umweiselung
- en: supersedure
- Czerniawka spadziowa – choroba pszczół.
- de: Waldtrachtkranheit, Schwarzsucht
- en: black disease
- Czerw – stadia rozwojowe pszczoły miodnej odbywające się w komórkach plastra począwszy od jajeczka do w pełni wykształconego owada.
- de: Brut
- en: brood
- Czerw garbaty – czerw trutowy rozwijający się z niezapłodnionych jajeczek strutowiałej matki w zbyt małych dla nich komórkach pszczelich.
- de: Buckelbrut
- en: humpback brood
- Czerw kryty (zakryty) – larwy pszczoły od ok. 10 dnia po zniesieniu jajeczka, znajdujące się w zasklepionych woskiem komórkach plastra aż do momentu wygryzienia się.
- de: verdeckelte Brut, geschlossene Brut
- en: capped brood, sealed brood (pupae)
- Czerw odkryty (otwarty, nie zakryty) – larwy pszczoły do ok. 10 dnia po zniesieniu jajeczka, znajdujące się w otwartych, jeszcze nie zasklepionych woskiem komórkach plastra aż do momentu zamknięcia ich przez pszczoły woskowym wieczkiem.
- de: offene Brut, unverdeckelte Brut
- en: uncapped brood, open brood (larvae)
- Czerw przeziębiony (zaziębiony) – czerw zamierający na skutek niedogrzania.
- de: unterkühlte Brut
- en: chilled brood
- Czerw rozstrzelony – nieregularne, luźne ułożenie czerwiu na plastrze świadczące o niepełnej sprawności matki pszczelej, w odróżnieniu od czerwiu zwartego.
- de: lückenhafte Brut
- en: patchy brood
- Czerw zwarty – zwarte (komórka przy komórce) ułożenie czerwiu na plastrze świadczące o sprawności matki pszczelej, w odróżnieniu od czerwiu rozstrzelonego.
- de: geschlossenes Brutbild
- en: closely packed brood
- Czerwienie – składanie jajeczek przez matkę pszczelą lub przez → trutówki (czerwienie trutowe).
- de: Stiften
- en: laying eggs
D
edytuj- Diastaza (dawna nazwa amylazy) enzym; wyizolowana za pomocą wytrącania w etanolu z kiełkujących ziaren jęczmienia (Payen, A, Persoz, J.F., 1833) biała, rozpuszczalną w wodzie substancja, zdolna do przeprowadzania hydrolizy skrobi.
- de: Diastase
- en: diastase
- Dłuto pasieczne – podstawowe narzędzie pszczelarza
- de: Stockmeißel
- en: hive tool
- Drużak – kolejny po pierwaku rój opuszczający ul, w którym znajduje się jedna lub więcej młodych królowych.
- de: Nachschwarm
- en: second swarm
- Dzianie <bartn.> – dłubanie dziupli (dzienia) w pniu drzewa w celu osiedlenia tam pszczół.
- Dzika zabudowa – budowanie komórek, najczęściej trutowych, poza plastrami, np. pod ramką.
- de: Wildbau
- en: wild comb
E
edytujF
edytuj- Feromon, substancja wydzielana przez rośliny i zwierzęta służąca do komunikacji, do przywabiania osobników płci przeciwnej, do zwalczania konkurencji itp.
- de: Pheromon
- en: pheromone'
- Fruktoza, cukier owocowy (C6H12O6) – cukier prosty, najsłodszy z cukrów, zawarty w wysokiej koncentracji w miodzie.
- de: Fructose
- en: fructose
G
edytuj- Glukoza, cukier gronowy (C6H12O6) – cukier prosty, niezbędny w procesie przemiany materii istot żywych, zawarty w wysokiej koncentracji w miodzie.
- de: Glucose
- en: glucose
- Gniazdo – centralna część siedziby pszczół, w której odbywa się wychów młodych osobników.
- de: Brutnest
- en: brood nest
- Gospodarka ekstensywna – gospodarka pasieczna mająca na celu uzyskanie maksymalnych efektów z godziny roboczej pszczelarza.
- de: extensive Betriebsweise (Imkerei)
- Gospodarka intensywna – gospodarka pasieczna mająca na celu uzyskanie maksymalnych efektów z rodziny pszczelej.
- de: intensive Betriebsweise (Imkerei)
- Gospodarka pasieczna – sposób prowadzenia pasieki.
- de: Betriebsweise (Imkerei)
- en: beekeeping practice
- Gruczoły gardzielowe – należące do grupy gruczołów głowowych organy wytwarzające mleczko pszczele.
- de: Futtersaftdrüsen, Hypopharynxdrüsen
- en: hypopharyngeal glands
- Gruczoły głowowe – gruczoły położone w głowie pszczoły (→ gardzielowe, → ślinowe, → żuwaczkowe)
- de: Kopfdrüsen
- Gruczoły kieszonkowe (tergitowe) – znajdujące się w odwłoku matek pszczelich wydzielają m.in. substancje przyciągające trutnie podczas lotów godowych.
- de: Tergittaschendrüsen
- en: tergal glands
- Gruczoły ślinowe – dwie pary gruczołów, gruczoły ślinowe głowowe i gruczoły ślinowe (brzuszne) stanowiące system gruczołów ślinowych pszczół.
- de: Speicheldrüsen
- en: salivary glands
- Gruczoły ślinowe brzuszne – para gruczołów stanowiąca wraz z parą gruczołów głowowych system gruczołów ślinowych pszczół.
- de: Bauchspeicheldrüsen
- Gruczoły ślinowe głowowe – para gruczołów znajdująca się w głowie pszczoły, stanowiąca wraz z parą gruczołów brzusznych system gruczołów ślinowych pszczół.
- de: Kopfspeicheldrüsen
- Gruczoły żuwaczkowe – należące do grupy gruczołów głowowych organy wydzielające w zależności od rodzaju osobnika (królowa, robotnica, truteń) różne substancje, m.in. substancję mateczną u matki pszczelej.
- de: Oberkieferdrüsen, Mandibeldrüsen
- en: mandibular glands
H
edytuj- Hemolimfa – płyn ustrojowy pszczół pełniący funkcję krwi i limfy.
- de: Hämolymphe
- en: Hemolymph
- HMF (hydrometylofurfural) -
- w miodzie – substancja powstająca podczas rozkładu węglowodanów w środowisku kwasowym w zależności od temperatury i czasu (Praca doktorska, Uniw. Techn. w Dreznie)
- "HMF powstaje z cukrów prostych, głównie z fruktozy" (Konopacka, Z., Miesięcznik Pszczelarstwo 2007/7)
- "HMF" – aldehyd powstały przez odszczepienie w wysokiej temperaturze wody z cukrów, zwłaszcza z fruktozy" (Skubida, P., MP 2004)
- "HMF jest produktem reakcji heksoz (glukoza, sacharoza)" (Reakcja Mailarda)
- de: HMF
- Hobok – duży (ca. 10-40 kg), przeważnie metalowy pojemnik z bocznymi uchwytami do przechowywania lub transportu np. miodu.
- de: Hobbock
I
edytuj- Imago – postać dorosła owada
- de: Imago
- en: imago
- Izolator – jedna lub więcej ramek ograniczonych kratą, by królowa nie mogła wydostać się na zewnątrz.
- jednoramkowy
- de: Bannwabe
- en: ban comb
J
edytuj- Jad pszczeli (apitoksyna) – wydzielina wytwarzana przez gruczoł jadowy żeńskich osobników pszczoły miodnej
- de: Bienengift
- en: apitoxin, bee venom
K
edytuj- Kand – gęste ciasto miodowo-cukrowe.
- de: Sauerbrut, Europäische Faulbrut (EFB)
- en: European foulbrood (EFB)
- de: Propolis
- en: propolis
- Kłąb zimowy – pszczoły ciasno skupione na plastrach w okresie od późnej jesieni od wczesnej wiosny utrzymujące stałą temperaturę wokół znajdującej się w środku kłębu królowej.
- de: Wintertraube
- en: winter cluster
- Komórka – jedna z sześciokątnych woskowych przegródek tworzących plaster.
- de: Zelle
- de: Weiselzelle
- Komórka miodowa – jedna z sześciokątnych woskowych przegródek tworzących plaster, gdzie pszczoły magazynują nektar, spadź, miód.
- de: Honigzelle
- Komórka pszczela – jedna z sześciokątnych woskowych przegródek tworzących plaster, gdzie pszczoły wychowują pszczoły robotnice.
- de: Arbeiterinnenzelle
- Komórka trutowa – jedna z sześciokątnych woskowych przegródek tworzących plaster, gdzie pszczoły wychowują trutnie.
- de: Drohnenzelle
- Koszyczek (Corbicula) – odcinek z piórkowatymi włoskami na tylnych odnóżach pszczół, w którym transporują zebrany w obnóża pyłek kwiatowy lub propolis do gniazda.
- de: Pollenkörbchen
- en: pollen basket, corbicula
- Kószka – ule ze słomy uplecionej w kształt kosza.
- de: Bienenkorb
- en: bee skep
- Krata odgrodowa – pozioma lub pionowa przegroda, przez którą królowa, ze względu na to, że jest większa od robotnic, nie może się przedostać.
- de: Absperrgitter
- en: queen excluder
- Krupiec – miód w postaci skrystalizowanej.
L
edytuj- Larwa – stadium w rozwoju owadów.
- de: Larve, rzadko Made
- en: larva, dawniej schadon
- de: Häutung
- en: ecdysis
- Lot godowy – lot królowej i trutni, w trakcie którego młoda królowa kopuluje w powietrzu z trutniami.
- de: Hochzeitsflug, Begattungsflug, Jungfernflug
- en: mating flight, nuptial flight
Ł
edytuj- Łagodność – ważna w hodowli cecha rodziny pszczelej.
- de: Sanftmut
M
edytuj- Matecznik – komórka, większa niż pozostałe komórki plastra, w której rozwija się matka pszczela.
- de: Weiselzelle
- en: queen cell, queen cup
- Matecznik cichej wymiany – matecznik (zwykle kilka) zakładany przez pszczoły w celu wychowania nowej matki na wymianę dotychczasowej, np. starej, niepełnosprawnej.
- Matecznik ratunkowy – matecznik (zwykle kilka) zakładany przez pszczoły w celu wychowania matki ratunkowej, np. po stracie dotychczasowej.
- en: emergency queen cell, emergency queen cup
- Matecznik rojowy – matecznik (zwykle większa ilość) zakładany przez pszczoły w celu wychowania matek rojowych.
- Mat-rat – określenie skrótowe matecznika ratunkowego w gwarze pszczelarskiej.
- Melecytoza – trójcukier, typowy składnik miodów spadziowych.
- de: Melezitose
- en: melezitose, melicitose
- Miejsce gromadzenia się trutni – obszar, na który zlatują się trutnie i dziewicze królowe w celu odbycia lotów godowych.
- zob. też Trutowisko
- de: Drohnensammelplatz
- en: drone congregation area
- Miodarka – urządzenie do odwirowania miodu z plastrów pszczelich
- de: Honigschleuder
- en: honey extractor
- Miód – produkt spożywczy wytwarzany przez pszczoły z gatunku Apis.
- → Miody świata i ich nazwy w różnych językach.
- de: Honig
- en: honey
- Miód odmianowy – miód pochodzący głównie z jednego rodzaju kwiatów lub roślin.
- de: Sortenhonig, Trachtenhonig
- en: varietal honey, unifloral honey, single-flower honey, single floral source honey
- Miód nektarowy – zwany też "kwiatowym", miód wytwarzany z nektaru kwiatów.
- de: Blütenhonig
- en: blossom honey, flower honey
- Miód spadziowy – zwany też "leśnym", miód wytwarzany ze spadzi.
- de: Honigtauhonig, Waldhonig
- en: honeydew honey, forest honey
- Miód szyty – (dawniej) dojrzały miód, zasklepiony (poszyty, zaklejony woskowym wieczkiem) w komórkach plastra, zwany też "miodem zapieczętowanym".
- Miód wielokwiatowy – zwany też "wielokwiatem", w odróżnieniu od miodu odmianowego zawiera nektar wielu różnych kwiatów.
- it: Miele di Millefiori
- Mleczko pszczele – wydzielina gruczołów pszczół karmicieliek.
- de: Gelée royale
- en: royal jelly
- MRL – (ang. Maximum Residue Level) Najwyższe Dopuszczalne Stężenie Pozostałości weterynaryjnych produktów leczniczych.
- m.v. – (ang. melliferous value) wartość miodowa rośliny.
N
edytuj- Nadstawka miodowa – w ulach wielokorpusowych (stojakach) korpus, w którym pszczoły magazynują miód.
- de: Honigraum
- en: super
- Nastrój rojowy – okres w rozwoju rodziny pszczelej, gdy część pszczół wraz ze starą matką przygotowuje się do opuszczenia ula i poszukania sobie nowej siedziby w celu zrobienia miejsca młodej matce.
- de: Schwarmstimmung
- Nektar – zbierany przez pszczoły i przerabiany na miód roztwór cukrów (sacharozy, glukozy, fruktozy) i innych składników, wytwarzany w miodnikach (nektariach) roślin.
- de: Nektar
- en: nectar
- Nogozbieraczki – grupa gatunków z nadrodziny pszczół (Apoidea), które zbierają i tansportują pyłek w tzw. koszyczkach (Corbicula) na odnóżach.
- de:Beinsammler
- Nosemoza – zaraźliwa choroba układu pokarmowego pszczół dorosłych.
- de: Nosemose
- en: Nosema disease
O
edytuj- Oblina – barć[1].
- Oblot oczyszczający (wiosenny) – pierwszy po zimie wylot pszczół z ula w celu opróżnienia jelit.
- de: Reinigungsflug
- en: cleansing flight
- Odkład – utworzona przez pszczelarza rodzina pszczela, składająca się z kilku zabranych z innych uli plastrów z czerwiem wraz z obsiadającymi pszczołami, plastra z pierzgą i plastra z pyłkiem.
- de: Ableger
- en: split, nuc, divide (brak jednolitego słownictwa wśród pszczelarzy)[2]
- Obnóże – grudka pyłku kwiatowego lub propolisu zgromadzonego w koszyczku na tylnych odnóżach pszczół.
- de: Pollenhöschen
- en: pollen load, pellets
- Obsiadające pszczoły – pszczoły znajdujące się na plastrze.
- de: ansitzende Bienen
- Odwłok -
- de: Hinterleib, Abdomen
- en: abdomen
- wzdęty
- de: aufgebläht
- en: bloated
- Okłębianie matki – nieprzyjazne otaczanie matki przez robotnice prowadzące do jej uduszenia.
- de: Einknäulen der Königin
- Opalitek – mala kolorowa nalepka używana do znakowania matek.
- de: Opalithplättchen
- en: queen marking number
- Osyp – opadające na dennicę odpadki ulowe lub martwe pszczoły.
- de: Gemüll
P
edytuj- Partenogeneza (dzieworództwo) – rozmnażanie bezpłciowe, które polega na rozwoju osobników potomnych z niezapłodnionej komórki jajowej. U pszczół efektem partenogenezy są trutnie.
- de: Parthenogenese, Jungfernzeugung, Jungferngeburt
- en: parthenogenesis
- Pasieczysko - to obszar, który zapewnia pszczołom pożytek, w zasięgu ich lotu wokół pasieki.
- Pasieka – teren lub miejsce, gdzie znajdują się ule z pszczołami.
- de: Bienenstand
- en: bee yard, apiary
- Patoka – świeży, ciekły miód, w odróżnieniu od już skrystalizowanego krupca.
- PER (Proboscis Extension Reflex) – odruch wysuwania języczka
- de: PER
- en: PER
- Pęcherz – wole miodowe, określenie spotykane czasem w dawnych publikacjach
- de: Honigblase
- Podcinanie skrzydełka – podcięcie skrzydełka u matki pszczelej, by była niezdolna do lotu i opuszczenia ula w czasie rójki.
- de: Flügelschneiden
- Pewny bezmatek – rodzina pszczela, w której nie ma ani matki (bezmatek) ani jajeczek, czyli możliwości, że matka może zostać przez tę rodzinę wyhodowana.
- de: hoffnungslos weiselloses Volk
- en: hopelessly queenless colony
- Pień – rodzina pszczela znajdująca się w ulu. Określenie wywodzące się z czasów bartnictwa, gdy rodziny pszczele były osadzane w pniach drzew.
- de: Stamm
- Pierwak – rój, w którym znajduje się stara królowa-matka.
- de: Vorschwarm
- en: prime swarm
- Pierścienie filcowe – porośnięte włoskami rejony na tergitach tworzące charakterystyczne przepaski o różnej szerokości i rożnym kolorze zależnie od podgatunku pszczoły miodnej.
- de: Filzbinde(n)
- en: tomentum
- Pierzga – pokarm pszczół sporządzany przez pszczoły z pyłku i miodu i wydzieliny gruczołów ślinowych pszczół magazynowany w komórkach, gdzie ulega fermentacji.
- de: Bienenbrot
- en: bee bread
- Poddawanie matek – podkładanie młodych matek do rodzin pszczelich w taki sposób, aby pszczoły zaakceptowały poddaną matkę.
- de: Zusetzen von Königinnen
- Podkarmiaczka – naczynie lub konstrukcja ulowa do podawania pszczołom pokarmu.
- powałkowa
- ramkowa
- de: Fütterer
- en: feeder
- Podkurzacz – przyrząd do odymiania pszczół.
- de: Smoker
- en: bee smoker
- Podmor – martwe pszczoły.
- Pokarm larw – składnik biały to wydzielina gruczołów gardzielowych pszczół karmicieliek, składnik przeźroczysty pochodzi z gruczołów żuwaczkowych, a składnik żółty to pyłek.
- → Mleczko pszczele
- → Rozwój larwy
- de: Futtersaft
- Polietyzm
- wiekowy – u owadów społecznych podział pracy ze względu na wiek osobnika
- kastowy – u owadów społecznych podział pracy ze względu na cechy morfologiczne osobnika
- de: Polyethismus
- en: polyethism
- Pożytek
- de: Tracht
- en: flow, honeyflow
- Pożytek masowy
- de: Massenttracht
- Pracowitość pszczół – wg prof. M. Lindauera w okresie letnim pszczoły poświęcają na pracę zaledwie 30% dnia. Poza tym okresem jedyne ich czynności to utrzymywanie temperatury gniazda i spożywanie pokarmu.
- de: Bienenfleiß
- Prawo bartne – (prawo obelne) przepisy prawne w dawnej Polsce XIV-XVII w.
- Prawo obelne – (prawo bartne) przepisy prawne w dawnej Polsce XIV-XVII w.
- Produkty pszczele – miód, wosk, pyłek, kit pszczeli (propolis), mleczko pszczele (gelee royale), jad pszczeli.
- de: Bienenprodukte
- en: bee products
- de: Propolis
- en: Propolis, bee glue
- Przegra – pierwszy wylot pszczoły robotnicy z ula.
- Pszczoła bezżądła (Melipona) – rasa pszczół.
- de: Stachellose Biene
- en: stingless bee
- Pszczoła karłowata – rasa pszczół wschodnioazjatyckich.
- de: Zwerghonigbiene
- en: red dwarf honey bee
- Pszczoła karmicielka – robotnica (zazwyczaj młoda) karmiąca starsze larwy pierzgą lub produkująca mleczko pszczele i karmiąca nim młode larwy oraz królową.
- de: Ammenbiene, Pflegebiene
- en: nurse bee
- Pszczoła lotna – robotnica (zazwyczaj starsza) wylatująca w różnych celach poza gniazdo, np. po wodę, nektar, pyłek lub spadź (zbieraczka), w poszukiwaniu nowych źródeł pożytku (zwiadowczyni) itp.
- de: Flugbiene (Sammelbiene)
- de: Honigbiene
- en: honey bee
- Pszczoła olbrzymia – rasa pszczół himalajskich.
- de: Riesenhonigbiene
- en: giant Asian honey bee
- la: Apis dorsata
- Pszczoła opiekunka – robotnica (zazwyczaj młoda) opiekująca komórkami, w których znajdują się larwy i larwami.
- de: Pflegebiene
- Pszczoła ulowa – robotnica (zazwyczaj młoda) wykonująca czynności w gnieździe.
- de: Stockbiene
- Pszczoła zbieraczka – robotnica (zazwyczaj starsza pszczoła lotna) znosząca do gniazda pokarm (nektar, pyłek, wodę) lub propolis.
- de: Sammelbiene
- en: np. pollen collecting bee (zbieraczka pyłku)
- Pszczoła zwiadowczyni – robotnica (zazwyczaj starsza pszczoła lotna) poszukująca pożytku lub miejsca na nowe gniazdo po wyjściu roju.
- de: Kundschafterbiene, Kundschafterin, Spürbiene
- en: scout bee, scouting bee
Q
edytujR
edytuj- Ramka – ramka stabilizująca plaster pszczeli
- de: Rahmen, Rähmchen
- en: frame
- brzegowa
- de: Randwabe, (ch) Fensterwabe
- Rodzina pszczela – zbiorowisko osobników pszczoły miodnej zamieszkujących jedno gniazdo (np. jeden ul).
- de: Bienenvolk, Volk
- en: honey bee colony, colony
- z młodą matką
- de: Jungvolk
- z kilkuletnią matką
- de: Altvolk
- Rok pszczelarski – umowny termin początku i końca sezonu pszczelarskiego.
- de: Bienenjahr
- en: bee year
- Rojołapka – uproszczony ul (skrzynka) do łapania roju.
- de: Lockbeute
- en: bait hive
- Rosa miodowa – czasem (rzadko) spotykane określenie spadzi.
- de: Honigtau
- en: honeydew
- Rójka – spowodowane naturalną potrzebą rozmnażania się opuszczenie ula przez część pszczół wraz ze starą matką w celu założenia nowej rodziny pszczelej
- de: Schwarm
- en: swarm
- Rój głodowy, rój głodniak – spowodowane głodem opuszczenie ula przez część pszczół wraz z unasienioną matką
- de: Hungerschwarm, Bettelschwarm
- Rzeź trutni – sierpniowe wypędzanie trutni z siedziby pszczół
- de: Drohnenschlacht, Drohnenabtrieb
- en: slaughter of the drones
S
edytuj- Skrzydła -
- de: Flügel
- en: wings
- zdeformowane
- de: deformiert
- en: deformed, crumpled (dosł. zgniecione)
- niewykształcone
- de: verkrüppelt (dosł. ułomne)
- en: vestigial (dosł. szczątkowe)
- Słodycz miodowa – (dawniej) nektar kwiatów lub spadź
- SMR (Suppressed Mite Reproduction) – dziedziczna skłonność pszczół do usuwania chorego, uszkodzonego lub martwego czerwiu (również w zasklepionych komórkach), wykorzystywana w hodowli pszczół odpornych na warrozę → VSH (Varroa Sensitive Hygiene).
- en: SMR
- Spadź – zbierana przez pszczoły i przerabiana na miód substancja wydzielana przez mszyce odżywiające się sokami roślin.
- de: Honigtau
- en: honeydew
- Substancja mateczna (SM, QMP) – wydzielina hormonu gruczołów żuwaczkowych matki pszczelej.
- de: Königinsubstanz
- en: queen substance, queen mandibular pheromone, queen retinue pheromone
- Susz – wycięte z ramek (np. stare) plastry.
- Syta – miód rozpuszczony i podgrzewany w gorącej wodzie, stosowany jako pokarm dla pszczół lub inna nazwa brzeczki miodowej syconej, służącej do produkcji miodu pitnego.
- Szczepienie miodu – dodanie do patoki miodu skrystalizowanego w celu zapoczątkowania kontrolowanej krystalizacji przy produkcji miodu kremowego.
- de: Impfung (Honig)
- Świepot – dziko żyjące pszczoły miodne lub dziupla w drzewie zamieszkała przez rodzinę dzikich pszczół.
T
edytuj- Truteń – samiec pszczoły miodnej.
- de: Drohn, Drohne
- en: drone
- Trutowisko – izolowany obszar geograficzny (wyspa, dolina itp.) o promieniu co najmniej 10 km, na którym utrzymywana jest jedna linia trutni (pnie ojcowskie). Tworzenie trutowisk umożliwia kontrolowane parowanie matek pszczelich w celu zachowania czystości podgatunku (rasy) lub linii pszczoły miodnej lub tworzenia kontrolowanych krzyżówek.
- zob. też Miejsce gromadzenia się trutni
- de: Belegstelle
- en: protected mating area
- Trutówka – robotnica, u której uaktywniły się jajniki.
- de: Afterweisel, Drohnenmütterchen
- en: laying worker
- Trutówka anatomiczna – młoda robotnica posiadająca aktywne jajniki na skutek spożywania dużej ilości pokarmu białkowego. Trutówka anatomiczna nie składa jajeczek.
- Trutówka fizjologiczna – robotnica składająca niezapłodnione jajeczka.
- Trzymanie się plastra – ważna w hodowli cecha rodziny pszczelej polegająca na spokojnym pozostawaniu pszczół na plastrze podczas przeglądu.
- de: Wabenstetigkeit
- Tworzenie odkładów – tworzenie nowych rodzinek pszczelich.
- de: Ablegerbildung
U
edytujV
edytuj- VSH (Varroa Sensitive Hygiene) → SMR
W
edytuj- Warroza – choroba pszczół wywołana przez roztocze Varroa destructor.
- de: Varroose
- en: varroatosis
- Węza – arkusz, zazwyczaj z przetopionego wosku pszczelego, z naznaczonym zarysem komórek, podawany pszczołom w ramce do ula, w celu ułatwienia im budowy plastrów oraz sterowania miejscem budowy plastrów i wielkością budowanych komórek.
- de: Mittelwand
- en: foundation
- Wianek pokarmu, Wianuszek pokarmu – warstwa zmagazynowanego pokarmu (pierzgi) nad gniazdem (komórkami z czerwiem) w kształcie wianka
- de: Futterkranz
- de: Zellendeckel
- en: cell capping
- Wierność jednemu gatunkowi kwiatów » oblatywanie jednego gatunku kwiatów przez pszczoły zbieraczki.
- de: Blütenstetigkeit
- en: flower fidelity
- Wlotek/Wylotek – otwór w konstrukcji ula umożliwiający pszczołom opuszczanie ula i powrót do niego.
- de: Flugloch
- en:(hive) entrance
- Wole miodowe – organ w odwłoku służący do transportu nektaru do gniazda.
- de: Honigmagen, Honigblase
- en: honey sac, honey stomache
- Wosk pszczeli – wydzielina gruczołów woskowych żeńskich osobników niektórych gatunków pszczołowatych (Apidae). Jest to mieszanina węglowodorów, kwasów tłuszczowych, alkoholi i ich estrów. Wosk pszczół miodnych azjatyckich nazywany jest geddą.
- de: Bienenwachs
- en: beeswax
- Woskarz – (dawniej) osoba zajmująca się zawodowo przetwórstwem wosku pszczelego.
- de: Wachszieher
- en: waxmaker
- łac. cereficiarius
- Woszczyna – Susz przeznaczony do wytopienia lub używane, ale puste plastry w ramkach przeznaczone do ponownego użycia.
- Wyjście z zimowli – etap rozwojowy rodziny pszczelej po zimie (między końcem zimy a początkiem kwitnienia roślin).
- de: Durchlenzung
- Wartość/Wydajność miodowa rośliny – ilość dostarczanego przez nią surowca (np. nektaru) miodowego z 1 zwartego hektara kwitnącej rośliny w ciągu sezonu, w przeliczeniu na 80-cio procentowy roztwór cukru.
- de: Trachtwert
- en: melliferous value, m.v.
- Wygryzanie się – wydostawanie się dorosłych pszczół z komórek po zakończenia etapu rozwojowego.
- de: Schlüpfen
- en: emergence
- Wymiana pszczół zimowych – trwająca od lutego do kwietnia-maja stopniowa wymiana pokolenia pszczół zimowych na wygryzające się pszczoły letnie.
- de: Massenwechsel
X
edytujY
edytujZ
edytujZakarmianie – podawanie pszczołom pokarmu na zimę.
- de: Auffütterung
- en: feeding
Zasklep – woskowe wieczko komórki plastra wykonane przez pszczoły.
- de: Zelldeckel, Wachsdeckel, Verdeckelung
- en: cell capping, wax capping
Zatwór – przegroda oddzielająca centralna część gniazda od ramek zewnętrznych nieobsadzonych przez pszczoły.
- de: Schied
Zboiny – pozostałości po wytopieniu wosku z plastrów.
Zgnilec amerykański (AFB) – choroba pszczół.
- de: Amerikanische Faulbrut (AFB)
- en: American foulbrood (AFB)
Zgnilec europejski (EFB) – choroba pszczół.
- de: Europäische Faulbrut (EFB)
- en: European foulbrood (EFB)
Zgnilec złośliwy → Zgnilec amerykański (AFB)
- de: Amerikanische Faulbrut (AFB)
- en: American foulbrood (AFB)
Zimowla – okres od późnej jesieni do wczesnej wiosny, który pszczoły spędzją w kłębie zimowym nie opuszczając ula
- de: Überwinterung
- en: overwintering
Znakowanie matek – oznaczenie matki pszczelej odpowiednim kolorem w zależności od roku, w którym się wygryzła
- de: Zeichnen von Königinnen
- en: marking queens
Znamię kopulacyjne – część (oderwana) aparatu kopulacyjnego trutnia pozostała w pochwie królowej po kopulacji.
- de: Begattungsmal
- en: mating meal
Ż
edytujŻądło – narząd samic pszczół i innych żądłówek służący do obrony i zdobywania pokarmu.
- de: Stachel
- en: sting
Zobacz też
edytujLinki do innych słowniczków pszczelarskich
edytuj- antbase.org Glossary
- Beekeeping Made Easy – Dictionary and terms Library
- Imkerverein Dietmannsried und Umgebung e.V. - Bienen- und Imkerlexikon